Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie: Przewodniczący: sędzia Agnieszka Leżańska

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2025 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku A. B. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania

na skutek odwołania ubezpieczonej od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z dnia (...), znak: (...)

oddala odwołanie.

A. L.

Sygnatura akt VU 428/25

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia (...) r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił A. B. wznowienia postępowania w sprawie wysokości emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw i nie wszedł w życie, a zatem brak jest podstaw do wznowienia zakończonego postępowania.

W odwołaniu z dnia (...) r., ubezpieczona wniosła o zmianę decyzji, poprzez wznowienie postępowania i tym samym, dokonanie ponownego przeliczenia należnej jej emerytury, a także o wypłatę wyrównania wraz z ustawowymi odsetkami za okres wypłaty zaniżonej wysokości emerytury oraz przeprowadzenie zaległych waloryzacji.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. B., urodzona w dniu (...), złożyła w dniu (...) wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Decyzją z dnia (...) organ rentowy przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury pomostowej od dnia (...)., wypłata emerytury podlegała zawieszeniu, z uwagi na kontynuację zatrudniania (dowód: wniosek k.1, decyzja k.49 - akt ZUS).

Decyzją z dnia (...), organ rentowy ponownie ustalił ubezpieczonej wysokość emerytury i podjął jej wypłatę (dowód: decyzja ZUS k.54-akt ZUS).

Decyzją z dnia (...), organ rentowy przyznał wnioskodawczyni zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od (...), tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek (dowód: wniosek k.1, decyzja ZUS k.2-akt ZUS).

Decyzją z dnia (...). ZUS z urzędu ustalił skarżącej wysokość emerytury od 1 lutego 2014r . Podstawa obliczenia emerytury podlegała pomniejszeniu o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur, w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne (dowód: decyzja k.7-akt ZUS).

W dniu 6 marca 2019 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 oraz z 2019 r. poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok powyższy opublikowany został w dniu 21 marca 2019 roku w Dzienniku Ustaw pod poz. 539. a zatem w tym dniu wszedł w życie (okoliczność bezsporna).

W dniu (...) roku skarżąca wniosła do organu rentowego wniosek o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania w sprawie o emeryturę i ponowne przeliczenie jej wysokości przy zastosowaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 roku (dowód: wniosek skarżącej k-10 akt ZUS).

Rozpoznając powyższy wniosek organ rentowy decyzją z dnia (...) r., ustalił wysokość emerytury A. B. i zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019r., uchylił decyzję z dnia (...) i ponownie ustalił wysokość emerytury od (...), tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Organ rentowy ustalając wysokość emerytury nie dokonał już potrącenia kwoty wypłaconych już wcześniej emerytur (dowód: wniosek k.10, decyzja ZUS k.12-akt ZUS).

Wyrokiem z 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok ten nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw (okoliczność powszechnie znana).

W piśmie z dnia (...) r., skierowanym do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. skarżąca, powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024r., wniosła o ponowne ustalenie wysokości emerytury oraz przyznanie wyrównania. wniósł o ponowne przeliczenie emerytury (dowód: wniosek k.19-akt ZUS).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

odwołanie jest bezzasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Na wstępie należy podkreślić, że rozpoznanie niniejszej sprawy nastąpiło na posiedzeniu niejawnym. Taką możliwość daje art. 148 ¹ § 1 k.p.c. , który przewiduje, że Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przedmiotowej sprawie okoliczności faktyczne nie były sporne, a strony nie wniosły o przeprowadzenie rozprawy. W tych okolicznościach Sąd na podstawie przywołanego przepisu ocenił, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy i wydanie rozstrzygnięcia na posiedzeniu niejawnym.

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, które inicjowane jest odwołaniem od decyzji organu rentowego, przedmiot i zakres rozpoznania sprawy oraz wyroku sądu wyznacza treść owej decyzji, a dopiero w drugiej kolejności zakres odwołania (art. 477 ⁹ i art. 477 ¹⁴ k.p.c.). Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma bowiem charakter postępowania kontrolnego, badającego poprawność i zasadność decyzji wydanej przez organ rentowy. A skoro tak, to w postępowaniu sądowym wykluczone jest rozstrzyganie o żądaniach, które nie były przedmiotem zaskarżonej decyzji, zgłaszanych w toku postępowania odwoławczego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 roku, II UK 275/11).

Mając na uwadze, iż A. B. w swoim piśmie z dnia (...) r., skierowanym do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. złożyła skargę o wznowienie postępowania w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20, organ rentowy zaskarżoną decyzją odmówił wznowienia postępowania wskazując, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw i nie wszedł w życie. Zaskarżona decyzja swoim zakresem obejmuje więc wyłącznie dopuszczalność wznowienia postępowania. Decyzja ta wyznacza jednocześnie zakres i przedmiot postępowania sądowego oraz wydanego w jego następstwie wyroku.

Odnosząc się do kwestii proceduralnych związanych z wejściem w życie powyższego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024r., wskazać należy na przepis art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej który stanowi, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania. Stosownie do art. 124 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 z późniejszymi zmianami; dalej zwana jako ustawa) w postępowaniu w sprawach o świadczenia określone w tej ustawie stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Za przepis, na podstawie którego może zatem dojść do wzruszenia decyzji organu rentowego, wydanej w oparciu o akt normatywny uznany orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego za niezgodny z Konstytucją, należy uznać art. 145a k.p.a.

Zgodnie z art. 145a §1 k.p.a. można żądać wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (art. 145 a § 2 k.p.a.).

Stosownie do treści art. 190 ust. 2 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia go w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony, orzeczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski”. Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., w sprawie sygn. akt SK 140/20, nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw, a więc nie wszedł jeszcze w życie i w związku z tym nie rozpoczął się bieg miesięcznego terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania określony w art. 145a § 2 k.p.a.

Do odwołującej nie ma zastosowania Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., w sprawie sygn. akt SK 140/20. Ponadto, brak jest podstaw do wznowienia postępowania na podstawie powyższego wyroku Trybunału Konstytucyjnego w trybie art. 145a § 1 k.p.a. w zw. z art. 124 ustawy.

Abstrahując od kwestii proceduralnych związanych z wydaniem wyroku przez Trybunał wskazać należy, iż wyrok ten nie może mieć zastosowania do skarżącej. Stosownie bowiem do treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. w sprawie P 20/1: art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 oraz z 2019 r. poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z powyższym wyrokiem Trybunału skarżąca w dniu (...) roku wniosła do organu rentowego wniosek o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania w sprawie o emeryturę i ponowne przeliczenie jej wysokości przy zastosowaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 roku .Rozpoznając powyższy wniosek organ rentowy decyzją z dnia (...) r., ustalił wysokość emerytury A. B. i zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019r., uchylił decyzję z dnia (...) i ponownie ustalił wysokość emerytury od (...), tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Organ rentowy ustalając wysokość emerytury nie dokonał już potrącenia kwot wypłaconych już wcześniej skarżącej emerytur, co oznacza, iż od tej daty ubezpieczona uzyskuje emeryturę w należnej wysokości.

Z powyższych względów, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie skarżącej od decyzji odmawiającej wznowienia postępowania zakończonego prawomocną decyzją.