Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2022 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku G. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania G. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia (...) r. sygn.: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy G. K. prawo do emerytury pomostowej od dnia (...) roku;

Sygn. akt VU 436/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy G. K. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, że odmówił przyznania emerytury ponieważ przed dniem 1 stycznia 1999r. wnioskodawca nie pełnił służby i nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub prac w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej. Do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach Zakład nie zaliczył okresu zatrudnienia od 28 stycznia 1988r. do 8 stycznia 2003r. ponieważ pracodawca w świadectwie pracy nie wymienił charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Wskazano również, że ZUS przyjął za udowodniony okres 17 lat, 9 miesięcy i 9 dni stażu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od tej decyzji wnioskodawca G. K. podniósł, że przed 1 stycznia 1999r. pracował w warunkach szczególnych. Wskazał, że w okresie zatrudnienia od 28 stycznia 1988r. do 8 stycznia 2003r. w Zakładach (...) S.A. w N. pracował jako kierowca autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15 oraz kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ZUS wyjaśnił, że nie zliczył wnioskodawcy do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach okresu od 28 stycznia 1988r. do 8 stycznia 2003r. ponieważ pracodawca w świadectwie pracy nie wymienił charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., a także z przedłożonych dokumentów wynika, że wnioskodawca był w tym okresie zatrudniony jako kierowca autobusu, a w ww. świadectwie wskazanym stanowiskiem jest kierowca samochodu po. 3,5 tony.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. K. urodził się (...) W dniu (...) wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej.

(dowód: wniosek k. 1 – akt ZUS)

Wnioskodawca udowodnił staż pracy w wymiarze 41 lat, 4 miesięcy i 17 dni, w tym 41 lat, 3 miesięcy i 2 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąca i 15 dni okresów nieskładkowych.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych ZUS zaliczył wnioskodawcy na podstawie świadectw pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia w wymiarze 17 lat, 9 miesięcy i 9 dni tj. okres;

- od 23 stycznia 2003 roku do 7 sierpnia 2006 roku

- od 2 października 2006 roku do 31 grudnia 2008 roku

- od 9 lutego 2009 roku do 22 czerwca 2011 roku

- od 24 września 2011 roku do 29 czerwca 2012 roku

- od 3 września 2012 roku do 28 czerwca 2013 roku

- od 2 września 2013 roku do 27 czerwca 2014 roku

- od 1 września 2014 roku do 26 czerwca 2015 roku

- od 17 lipca 2015 roku do 31 grudnia 2016 roku

- od 1 stycznia 2017 roku do 30 kwietnia 2020 roku

- od 1 sierpnia 2020 roku do 30 kwietnia 2022 roku

(dowód: decyzja z (...) k. 7 – akt ZUS, odpowiedź na odwołanie – k. 2 akt, pismo ZUS – k. 28 akt )

G. K. od dnia 28 stycznia 1988r. do 8 stycznia 2003r. zatrudniony był w Zakładach (...) S.A. w U. w pełnym wymiarze czasu pracy. Zatrudniony został na stanowisku kierowcy autobusu.

(dowód: umowa o pracę k. 3 akt osobowych, świadectwo pracy z 8.01.2003r. k. 8 – akt ZUS)

G. K. na stanowisku kierowcy autobusu pracował przez ok. pięć lat tj. do zlikwidowania przez pracodawcę 2 z 4 linii autobusowych (...), którym jeździł skarżący był 32 osobowy i służył do przewozu pracowników do i z pracy. Wnioskodawca zajmował się również przez jakiś czas przewożeniem autobusem dzieci do szkoły. Po tym okresie wnioskodawca jako kierowca autobusu jeździł sporadycznie. Do stałych obowiązków wnioskodawcy należało kierowanie samochodem ciężarowym o masie pow. 3,5 tony. Jako kierowca samochodu ciężarowego skarżący przewoził stal i inne materiały służące do produkcji oraz sprzęt wyprodukowany przez Zakład. Były to przyczepy kempingowe i bagażowe, sprzęt gospodarstwa domowego (młynki, roboty, miksery). Sporadycznie zajmował się również przewożeniem produkcji specjalnej.

(dowód: angaże – k. 3,7,8 akt osobowych, zeznania świadka F. P. nagranie od minuty 8:01 do minuty 14:46 protokołu rozprawy z dnia 8 grudnia 2022r., zeznania świadka J. D. nagranie od minuty 15:07 do minuty 18:12 protokołu rozprawy z dnia 8 grudnia 2022r., zeznania wnioskodawcy od minuty 19:08 do minuty 23:26 oraz od minuty 25:50 do minuty 26:53 protokołu rozprawy z dnia 8 grudnia 2022r.)

W świadectwie pracy z dnia 8 stycznia 2003 roku pracodawca wskazał, że G. K. w okresie zatrudnienia od 28 stycznia 1988r. do 8 stycznia 2003r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zgodnie z Wykazem A Dz. VIII poz. 2 pkt 5 Zarządzenia Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 18 maja 1983r. jako kierowca samochodu pow. 3,5 tony.

(dowód: świadectwo pracy z 8.01.2003r. k. 8 – akt ZUS)

Po 31 grudnia 2008 roku wnioskodawca wykonywał pracę w rozumieniu art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych na stanowisku kierowcy autobusu w transporcie publicznym o liczbie miejsc siedzących powyżej 15, praca wymieniona w zał. nr 2 pkt 8 do ustawy o emeryturach pomostowych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w okresie:

- od 9 lutego 2009 roku do 22 czerwca 2011 roku;

- od 24 września 2011 roku do 29 czerwca 2012 roku;

- od 3 września 2012 roku do 28 czerwca 2013 roku

- od 2 września 2013 roku do 27 czerwca 2014 roku

- od 1 września 2014 roku do 26 czerwca 2015 roku

- od 17 lipca 2015 roku do 31 grudnia 2016 roku

- od 1 stycznia 2017 roku do 30 kwietnia 2020 roku

- od 1 sierpnia 2020 roku do 30 kwietnia 2022 roku

(dowód: świadectwo pracy – k. 8-9, 10-11, 12-13, 14-15, 16-17, 18-19 akt emerytalnych, zaświadczenie z 28.07.2021 roku – k. 19 akt emerytalnych, zaświadczenie z 16 maja 2022 roku – k. 4 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1924) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;

2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4. ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5. przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

6. po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

Prawo do emerytury pomostowej, zgodnie z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych, przysługuje również osobie, która:

1. po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2. spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3. w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 i art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych, jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po dniu 1 stycznia 2009 roku. W przypadku kiedy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do "nowego" świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany (tak: wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., sygn. akt II UK 164/11, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 2 kwietnia 2014 r., III AUa 2302/13).

Spór w sprawie dotyczył wyłącznie posiadania przez ubezpieczonego szczególnego stażu pracy przed dniem 1 stycznia 1999r., gdyż ZUS odmówił uznania za taki okresu zatrudnienia od 28 stycznia 1988r. do 31 grudnia 1998r. i to zarówno w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jak i art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W takiej sytuacji na wnioskodawcy, w myśl art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach.

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Także brak świadectwa nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być bowiem udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

W wykazie A Dziale VIII poz. 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku wskazane są jako prace wykonywane w szczególnych warunkach prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, a także prace kierowców autobusów o liczbie miejsc powyżej 15. Mając na uwadze, że to nie przypisane stanowisko, ale zakres obowiązków przesądza o zaliczeniu lub nie spornego okresu do szczególnego stażu pracy, Sąd zbadał charakter czynności świadczonych przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia, a więc czy wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę wskazaną w Dziale VIII poz. 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Mając na uwadze powyższe, Sąd dopuścił i przeprowadził dowód z zeznań świadków: F. P. i J. D. na okoliczność charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w spornym okresie. Przesłuchani w przedmiotowej sprawie świadkowie zeznali, że wnioskodawca w sporny okresie był kierowcą autobusu o liczbie 32 miejsc siedzących, którymi dowoził pracowników do i z pracy, a ponadto pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o masie ponad 3,5 tony, którym przywoził materiały służące do produkcji oraz woził wyprodukowane przyczepy i sprzęt gospodarstwa domowego.

Wnioskodawca z kolei zeznał, że wyłącznie jako kierowca autobusu pracował przez pierwsze ok. 5 lat zatrudnienia, a zatem do 1992 roku zatrudnienia. Po 5 lat, gdy pracodawca zlikwidował 2 z 4 linii dowożących pracowników, to do stałych obowiązków wnioskodawcy należało kierowanie samochodem ciężarowym o masie powyżej 3,5 tony. Obowiązki kierowcy autobusu wykonywał zaś sporadycznie. Prawdziwość słów wnioskodawcy potwierdza umowa o pracę z 1988 roku oraz angaże z 1988 roku i 1989 roku, z których wynika, że na początku zatrudnienia wnioskodawca wykonywał obowiązki kierowcy autobusu oraz świadectwo pracy, gdzie pracodawca jako ostatnie stanowisko pracy wnioskodawcy wpisał kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3, 5 tony. Z tego względu Sąd podzielił w całości zeznania wnioskodawcy, uznając, że świadkowie z racji na upływ czasu nie pamiętali pierwszych lat pracy wnioskodawcy, a zapamiętali dopiero kolejne, gdy kierował samochodami ciężarowymi, ale także sporadycznie autobusami. Skarżący pracował tak w pełnym wymiarze czasu pracy i nie wykonywał innych obowiązków. Ta pozorna sprzeczność między zeznaniami świadków, a samego wnioskodawcy, nie ma jednak znaczenia dla rozpoznania sprawy. A to z tego powodu, że zarówno prace kierowcy autobusu powyżej 15 miejsc siedzących jak i kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3, 5 tony ustawodawca zalicza do prac w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. A w całym spornym okresie wnioskodawca wykonywał takie prace stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co pozwala zaliczyć mu ten okres do szczególnego stażu pracy w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jednocześnie prace kierowcy autobusu są także pracami w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Wnioskodawca wykazał zatem, że przed 1 stycznia 1999 roku, a mianowicie w okresie od 1 stycznia 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wymienione w wykazie A dział VIII poz. 2 zał. do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku (prace kierowcy autobusu oraz kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3, 5 tony) oraz art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych (praca kierowcy autobusu) .

Bezspornym w sprawie natomiast było, że wnioskodawca wykonywał prace w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych wymienione w zał. nr 2 pkt 8 do ustawy o emeryturach pomostowych po 31 grudnia 2008 roku, gdyż ZUS zaliczył mu w zaskarżonej decyzji do szczególnego stażu pracy - na podstawie świadectw pracy w warunkach szczególnych ( k. 8-9, 10-11, 12-13, 14-15, 16-17, 18-19 akt emerytalnych, zaświadczenie z 28.07.2021 roku – k. 19 akt emerytalnych, zaświadczenie z 16 maja 2022 roku – k. 4 akt emerytalnych) - okresy pracy kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15, a mianowicie okres:

- od 9 lutego 2009 roku do 22 czerwca 2011 roku;

- od 24 września 2011 roku do 29 czerwca 2012 roku;

- od 3 września 2012 roku do 28 czerwca 2013 roku

- od 2 września 2013 roku do 27 czerwca 2014 roku

- od 1 września 2014 roku do 26 czerwca 2015 roku

- od 17 lipca 2015 roku do 31 grudnia 2016 roku

- od 1 stycznia 2017 roku do 30 kwietnia 2020 roku

- od 1 sierpnia 2020 roku do 30 kwietnia 2022 roku

Wnioskodawca spełnił zatem wszystkie przesłanki z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, od których zależy prawo do emerytury pomostowej

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał G. K. żądane prawo od dnia (...). tj. od pierwszego dnia miesiąca, od którego złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej.