Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2021 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku E. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość świadczenia i o kapitał początkowy

na skutek odwołania E. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 29 lipca 2021 r. sygn.: (...)

i z dnia 28 lipca 2021r. sygn.. (...)

zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy E. B. prawo do ustalenia kapitału początkowego z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. z okresu od 1 stycznia 1972r. do 31 grudnia 1981 r., ustalając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia na poziomie 56,83% i pozostawiając organowi rentowemu szczegółowe wyliczenie świadczenia z uwzględnieniem, iż wynagrodzenie wnioskodawcy E. B. wynosiło w:

- 1972 roku - 5091,99 (pięć tysięcy dziewięćdziesiąt jeden złotych dziewięćdziesiąt dziewięć groszy),

- 1973 roku - 18 752 (osiemnaście tysięcy siedemset pięćdziesiąt dwa złote),

- 1974 roku - 20 712 (dwadzieścia tysięcy siedemset dwanaście złotych),

- 1975 roku - 23 460 (dwadzieścia trzy tysiące czterysta sześćdziesiąt złotych),

- 1976 roku - 27 409,60 (dwadzieścia siedem tysięcy czterysta dziewięć złotych sześćdziesiąt groszy);

Sygn. akt V U 765/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 lipca 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił E. B. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 35 078,56zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego przyjęto podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 580,41 zł.. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1972r. do 31 grudnia 1981 r., co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego 47,54%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 580,41 zł. ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 47,54% przez kwotę bazową wynoszącą 1.220,89 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął 82 miesiące okresów składkowych (6 lat, 10 miesięcy i 3 dni), współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego – 39,69% oraz średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat -209 miesięcy.

ZUS ustalając wysokość kapitału początkowego za okres zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w P. od 29 sierpnia 1972 roku do 31 grudnia 1976 roku przyjął minimalne wynagrodzenie, z uwagi na to że przedłożone kserokopie angażu nie zawierają ilości przepracowanych godzin dziennie, tygodniowo, miesięcznie.

Decyzją z dnia 29 lipca 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał E. B. prawo do emerytury od (...) i ustalił wysokość emerytury na kwotę 921,64zł.

Emerytura stanowi kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego zaewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury (175 203,16 zł .) podzielona przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę tj. 190,10 miesięcy. Emerytura jest niższa od najniższej emerytury i nie została podwyższona do wysokości emerytury najniższej wynoszącej 1250,88zł., gdyż wnioskodawca nie udowodnił stażu pracy wynoszącego 25 lat.

W odwołaniu z dnia 24 sierpnia 2021 roku od tych decyzji wnioskodawca podniósł, że nie zgadza się z decyzją ustalającą wysokość kapitału początkowego oraz wysokość emerytury, gdyż nie uwzględniają one przedłożonych angaży, na których widnieje stawka godzinowa. Wnioskodawca podniósł, że pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie akordowym.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

E. B. urodził się dnia (...) (okoliczność bezsporna)

E. B. w okresie od 29 sierpnia 1972 roku do 30 czerwca 1979 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Fabryce (...): w P. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarza.

(dowód: świadectwo pracy z 6.07.1979 roku – k. 5 akt emerytalnych)

Wnioskodawca w okresie od 29 sierpnia 1972 roku do 30 czerwca 1979 roku w Fabryce (...): pracował 46 godzin tygodniowo: od poniedziałku do piątku osiem godzin dziennie oraz w soboty sześć godzin dziennie. Pracował w systemie akordowym, był wynagradzany według stawki godzinowej, która wynosiła:

- od 1 listopada 1972 roku - 8 zł. na godzinę,

- od 1 sierpnia 1974 roku – 10 zł. na godzinę;

- od 1 sierpnia 1976 roku – 13,80zł. na godzinę;

- od 1 stycznia 1978 roku – 15,60zł. na godzinę;

(dowód: angaże – k. 9-12 akt emerytalnych, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 2 grudnia 2021 roku, oświadczeni J. L. – k. 20 akt )

Wynagrodzenie roczne wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w Fabryce (...) wyniosło :

- w 1977 roku – 56 512 zł.

- w 1978 roku – 65 557 zł.

- od 1 stycznia do 30 czerwca 1979 roku - 31 979zł.

(dowód: druk Rp-7 – k. 7 akt emerytalnych)

Do ustalenia kapitału kapitału początkowego ZUS za lata 1973-1976 przyjął wynagrodzenie minimalne.

Do ustalenia wysokości kapitału początkowego za lata 1977-1979 ZUS przyjął wynagrodzenie roczne wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w Fabryce (...) wynikające z druku RP-7 tj. :

-56 512 zł. za 1977 rok, co stanowiło 102,47 % średniej krajowej;

- 65 557 zł. za 1978 rok, co stanowiło 111,79% średniej krajowej

- 31 979 zł. za 1979 rok, co stanowiło 100,05 % średniej krajowej

(dowód: obliczenie wysokości podstawy wymiaru wskaźnika – k. 5 akt kapitałowych

Przy przyjęciu 46 godzinnego tygodnia pracy i stawek:

- od 1 listopada 1972 roku - 8 zł. na godzinę,

- od 1 sierpnia 1974 roku – 10 zł. na godzinę;

- od 1 sierpnia 1976 roku – 13,80zł. na godzinę;

- od 1 stycznia 1978 roku – 15,60zł. na godzinę;

zarobki wnioskodawcy w spornym okresie wyniosły:

- w 1972 roku – 5 091,99zł.

- w 1973 roku – 18 752zł.

- w 1974 roku – 20 712 zł.

- w 1975 roku – 23 460 zł.

- w 1976 roku – 27 409,60zł.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wnioskodawcy wyliczony z lat 1972-1981 przy przyjęciu zarobków wnioskodawcy obliczonych na podstawie stawek godzinowych za lata 1972-1976 wynosi 56,83%

(dowód: obliczenie wskaźnika – k. 7 akt kapitałowych ZUS)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Wyliczona przez organ rentowy zaskarżoną decyzją z 29 lipca 2021 roku emerytura została wyliczona na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wysokość takiej emerytury jest uzależniona od wysokości kapitału początkowego, który został ustalony zaskarżoną decyzją z dnia 28 lipca 2021 roku.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) wysokość emerytury oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Stosownie do treści art. 114 ustęp 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku poz. 1440 ze zm) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Podstawą ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości mogą być tylko i wyłącznie nowe dowody, a zatem takie które nie były znane organowi rentowemu w poprzednim postępowaniu. Przymiot nowości nie dotyczy natomiast ujawnionych okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji. A zatem podstawą ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości nie muszą być okoliczności, na które osoba ubiegająca się o świadczenia lub organ rentowy nie mogły powołać się w poprzednim postępowaniu, lecz takie, które powinny być znane przy dołożeniu minimum staranności, ale na skutek błędu lub przeoczenia nie zostały uwzględnione w poprzednim postępowaniu, a powodujące pominięcie ustalenia istnienia jednego z warunków uprawniających do świadczeń (tak. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 2010-05-26, II UK 354/09).

Zasady ustalania kapitału początkowego określa art. 174 ustawy, który w ustępach 1-3 stanowi:

1.  kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12 (ust. 1),

2.  przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5 oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (ust. 2),

3.  podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 roku (ust. 3).

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca domagał się przeliczenia kapitału początkowego i emerytury przy uwzględnieniu wynagrodzenia uzyskiwanego w okresie od 29 sierpnia 1972 roku do 31 grudnia 1976 roku w (...).

Za ten bowiem okres ZUS przy wyliczaniu kapitału początkowego przyjął wynagrodzenia minimalne. Za pozostały okres zatrudnienia w (...) od 1977 roku do 30 czerwca 1979 roku wnioskodawca dysponował rzeczywistymi zarobkami, potwierdzonymi drukiem RP7, które zostały przyjęte przez ZUS do ustalenia kapitału. Z analizy zarobków wnioskodawcy w latach 1977-1979 wynika, że jego zarobki nie były nigdy niższe od przeciętnego wynagrodzenia. Wynikało to z faktu, że wnioskodawca w (...) pracował nie tylko w pełnym wymiarze czasu pracy, ale ponadto w systemie akordowym, co oznaczało, że jego wynagrodzenie zależało od ilości wykonanej pracy, co przekładało się na to, że wynagrodzenie było znacznie wyższe od wynagrodzenia obliczonego wyłącznie na podstawie stawki godzinowej wynikającej z angaży.

Wnioskodawca celem wykazania swoich rzeczywistych zarobków w okresie od 29 sierpnia 1972 roku do 31 grudnia 1976 roku w (...) przedstawił nowe dokumenty: potwierdzone za zgodność z oryginałem przez Archiwum kserokopie angaży za sporny okres, z których wynika stawka godzinowa osobistego zaszeregowania oraz świadectwo pracy, z którego wynika, że był zatrudniony w pełnym wymiarze godzin. Pełny wymiar wynosił w w/w okresie 46 godzin tygodniowo tj. osiem godzin dziennie od poniedziałku do piątku i sześć godzin w soboty ( wszystkie soboty w w/w okresie były pracujące). Potwierdzają to zeznania wnioskodawcy oraz oświadczenie pisemne J. L., który w spornym okresie pracował na (...) razem z wnioskodawcą. Pełnomocnik organu rentowego na rozprawie 2 grudnia 2021 roku podniósł, że nie kwestionuje wymiaru czasu pracy wnioskodawcy wynikającego z oświadczenia J. L. oraz ze świadectwa pracy.

Wnioskodawca nie dysponował innymi dokumentami - poza w/w świadectwem pracy i angażami- potwierdzającymi wysokość jego zarobków w okresie od 29 sierpnia 1972 roku do 31 grudnia 1976 roku w (...). Dokumenty, które przedłożył wnioskodawca – jak słusznie podnosi organ rentowy - nie są środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty w rozumieniu § 21 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. Nr 1237, poz. 1412). Zgodnie bowiem z § 21 w/w rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Nie mniej w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, ubezpieczony może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe ustalone w cytowanym wyżej rozporządzeniu nie dotyczą bowiem postępowania sądowego.

Ze świadectwa pracy wynika czasy pracy wnioskodawcy (pełny wymiar godzin co jest równoznaczne z pracą w wymiarze 46 godzin tygodniowo). Potwierdzają to zeznania wnioskodawcy i oświadczenie J. L.. Z kolei z angaży wynikają stawki osobistego zaszeregowania wnioskodawcy. Powyższe ( znana stawka osobistego zaszeregowania i czas pracy) pozwala na wyliczenie minimalnych faktycznych zarobków wnioskodawcy w sposób pewny.

Dlatego też Sąd przy ustalaniu zarobków wnioskodawcy w (...) za sporny okres oparł się na angażach, z których wynikają w sposób nie budzący wątpliwości stawki osobistego zaszeregowania za godzinę pracy. Stawki te wynosiły.

- od 1 listopada 1972 roku - 8 zł. na godzinę,

- od 1 sierpnia 1974 roku – 10 zł. na godzinę;

- od 1 sierpnia 1976 roku – 13,80zł. na godzinę;

- od 1 stycznia 1978 roku – 15,60zł. na godzinę;

Przy przyjęciu 46 godzinnego tygodnia pracy i w/w stawek zarobki wnioskodawcy w spornym okresie wyniosły:

- w 1972 roku – 5 091,99zł. co stanowiło 40,59 % średniej krajowej;

- w 1973 roku – 18 752zł. co stanowiło 55,85 % średniej krajowej;

- w 1974 roku – 20 712 zł. co stanowiło 54,19 % średniej krajowej;

- w 1975 roku – 23 460 zł. co stanowiło 49,96 % średniej krajowej;

- w 1976 roku – 27 409,60zł. co stanowiło 53,36 % średniej krajowej;

Należy zwrócić uwagę na to, że udokumentowane w okresie zatrudnienia w (...) tj. w latach 1977-1979 zarobki wnioskodawcy oscylowały w granicy przeciętnego wynagrodzenia. Niewątpliwie wynikało to z akordowego systemu wynagradzania wnioskodawcy. Dlatego wyliczone na podstawie stawki godzinowej zarobki ( bez akordu) są zdecydowanie niższe, gdyż wynoszą zaledwie połowę przeciętnego wynagrodzenia. Wynagrodzenie ze stawki osobistego zaszeregowania było zatem najniższym, które mógł osiągnąć wnioskodawca i wysokość tego wynagrodzenia wykazał w sposób pewny. Z pewnością wynagrodzenie wnioskodawcy w spornym okresie przy uwzględnieniu akordu byłoby znacznie wyższe, co wynika choćby z faktycznych zarobków z lat 1977-1979.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wnioskodawcy wyliczony z lat 1972-1981, przy przyjęciu faktycznych zarobków wnioskodawcy obliczonych na podstawie stawek godzinowych za lata 1972-1976, wynosi 56,83% i jest wyższy od ustalonego w zaskarżonej decyzji (47,54%)

Ustalenie faktycznych zarobków wnioskodawcy w spornym okresie wpływa zatem na wysokość kapitału początkowego, a co za tym idzie na wysokość emerytury, gdyż prowadzi do wzrostu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału w stosunku do dotychczasowego.

Powyższe pozwala na przeliczenie kapitału oraz wysokości emerytury w myśl art. 114 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14§ 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.