Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant st. sekr. sądowy Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku I. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury górniczej

na skutek odwołania I. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 26 maja 2017r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 799/17

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 26 maja 2017 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał wnioskodawcy I. S. emeryturę od dnia 1 marca 2017 roku, tj. od miesiąca, w którym złożono wniosek, zawieszając ją jednocześnie, z uwagi na kontynowanie zatrudnienia. Organ rentowy nie zaliczył w wymiarze półtorakrotnym okresów zatrudnienia: od 1 sierpnia 1984 roku do 23 grudnia 1986 roku, od 1 stycznia 1987 roku do 4 stycznia 1987 roku oraz od 13 stycznia 1989 roku do 16 listopada 2006 roku, ponieważ stanowiska mechanik, operator, operator maszyn budowlanych i operator sprzętu technologicznego nie figurują w załączniku nr 3 do rozporządzenia (...) z 23 grudnia 1994 roku oraz okresu od 17 listopada 2006 roku do 9 stycznia 2007 roku, ponieważ będąc zatrudniony na stanowisku operatora spycharek i maszyny wieloczynnościowych wykonywał tożsame czynności z wykonywanymi przed zmianą stanowiska.

W odwołaniu z dnia 23 czerwca 2017 roku pełnomocnik I. S. wniósł o zmianę decyzji i zaliczenie wnioskodawcy okresu pracy górniczej od 13 stycznia 1989 roku do 9 stycznia 2007 roku do stażu pracy w wymiarze półtorakrotnym oraz zastosowanie do tego okresu przelicznika 1,8 przy ustalaniu wysokości emerytury. W uzasadnieniu wskazał, iż w wymienionych okresach, bez względu na nazewnictwo stanowiska pracy, ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku operatora spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce bezpośrednio w przodku, to jest na stanowisku wymienionym w załączniku nr 3 dział III, poz. 4 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku, uprawniającym do przeliczenia emerytury górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,8.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu ZUS wskazał, że z treści przesłanej przez pracodawcę ubezpieczonego charakterystyki stanowiska pracy wynika, że wykonywał on swe obowiązki na terenie całej odkrywki i zwałowiska. Dlatego też, organ rentowy przy obliczaniu wysokości emerytury uwzględnił wnioskodawcy sporny okres według przelicznika 1,2.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

wnioskodawca I. S. urodzony (...), wystąpił w dniu 7 marca 2017 roku do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. (dowód: wniosek o emeryturę k. 2-5 akt emerytalnych).

Decyzją z dnia 26 maja 2017 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. przyznał wnioskodawcy I. S. emeryturę od dnia 1 marca 2017 roku, tj. od miesiąca w którym złożono wniosek, zawieszając ją jednocześnie, z uwagi na kontynowanie zatrudnienia. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 2007 roku do grudnia 2016 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 225,44 %. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 225,44 % przez kwotę bazową w wysokości 3.536.87 złotych i wyniosła 7.973,52 złotych. Do ustalenia wysokości emerytury górniczej organ rentowy uwzględnił: 31 lat okresów składkowych tj. 372 miesięcy oraz 1 roku i 7 miesięcy okresów nieskładkowych tj. 19 miesięcy. Organ rentowy zastosował przelicznik 1,8 do 111 miesięcy ( 111x 1,8 = 199,8 miesięcy) oraz przelicznik 1,2 do 236 miesięcy (236 miesięcy x 1,2 = 283,2 miesięcy). Wysokość emerytury wyniosła 5.325,98 złotych (dowód: decyzja ZUS z dnia 26 maja 2017 roku wraz z załącznikami k.34-36 akt emerytalnych).

I. S. od dnia 3 lipca 1984 roku do 28 czerwca 2017 roku był zatrudniony w (...) (wcześniej (...) w B. (dowód: świadectwo pracy z dnia 28 czerwca 2017 roku k. 39 akt emerytalnych).

W początkowym okresie zatrudnienia od 3 lipca 1984 roku do dnia do 31 marca 1985r roku wnioskodawca pracował na stanowisku mechanika maszyn budowlanych w Oddziale (...)3 (dowód: umowa o pracę z dnia 3 lipca 1984 roku k. 110 akt osobowych, karta obiegowa k. 10 akt osobowych ).

Z dniem 1 kwietnia 1985 roku wnioskodawca został przeniesiony na oddział (...) na stanowisko operatora agregatu prądotwórczego (dowód: karta skierowania do lekarza k. 6 akt osobowych, karta obiegowa k. 10 akt osobowych).

W okresie od 24 do 31 grudnia 1986 roku wnioskodawca przebywała na urlopie bezpłatnym (dowód: świadectwo pracy z dnia 28 czerwca 2017 roku k. 39 akt emerytalnych).

Od dnia 5 stycznia 1987r. do dnia 16 grudnia 1988 roku wnioskodawca odbywał czynną służbę wojskową. Do pracy w (...) w B. powrócił po przerwie odbyciu służby wojskowej w dniu 13 stycznia 1989 roku na stanowisko operatora agregatu prądotwórczego na Oddziale (...) i na tym stanowisku pracowała do 28 lutego 1989 roku. (dowód: zawiadomienie o rozwiązaniu stosunku pracy k.13 akt osobowych, wyciąg z książeczki wojskowej k.19 akt emerytalnych, umowa o pracę z dn8a 13 stycznia 1989 roku k.16 akt osobowych, karta skierowania do lekarza z dnia 4 stycznia 1989 roku k.15 akt osobowych, angaż z dnia 1 marca 1989 roku akt osobowych, karta obiegowa k.19 akt osobowych).

Z dniem 1 marca 1989 roku wnioskodawca objął stanowisko operatora maszyn budowlanych (dowód: angaż z dnia 1 marca 1989 roku akt osobowych , karta obiegowa k.19 akt osobowych, angaż z dnia 1 sierpnia 1989 roku akt osobowych k.23 akt osobowych).

W dniu 5 kwietnia 1990 roku wnioskodawca uzyskał uprawnienia klasy III do obsługi ładowarek jednonaczyniowych do 2,5 m ³ (dowód: odpis uprawnień k. 22 akt osobowych).

Z dniem 1 grudnia 1991r. wnioskodawca objął stanowisko operatora sprzętu technologicznego (dowód: angaż z dnia 4 stycznia 1992 roku akt osobowych, angaż z dnia 26 maja 1992 roku akt osobowych k.25 akt osobowych).

W dniu 18 września 1993 roku wnioskodawca uzyskał uprawnienia klasy I do obsługi elektrowni polowych wszystkich typów, a w dniu 13 grudnia 1995 roku wnioskodawca uzyskał uprawnienia klasy II do obsługi ładowarek jednonaczyniowych do 5 m ³ (dowód: odpis uprawnień k. 31 i k. 34 akt osobowych).

Z dniem 17 listopada 2006r. pracodawca zmienił nazwę stanowiska pracy wnioskodawcy z operatora sprzętu technologicznego ( elektrownie polowe, ładowarki) na operatora spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce i na tym stanowisku wnioskodawca pracował do końca zatrudnienia (...) B. tj. do dnia 28 czerwca 2017 roku (dowód: zgłoszenie zmiany wykonywania pracy górniczej na stałe i w pełnym wymiarze czasu pracy z dnia 10 stycznia 2007 roku k. 62 akt osobowych, wniosek o zmianę nazwy stanowiska pracy k. 61 akt osobowych, angaż z dnia 29 grudnia 2006 roku k. 64 akt osobowych, świadectwo pracy z dnia 28 czerwca 2017 roku k. 39 akt emerytalnych).

W dniu 18 stycznia 2007 roku wnioskodawca uzyskał uprawnienia do obsługi podestu ruchomego przejezdnego wolnobieżnego i przejezdnego, a w dniu 20 marca 2007 roku do obsługi spycharki typ (...)oraz do (...)klasa III (dowód: zaświadczenie kwalifikacyjne k.60 akt osobowych, świadectwa k.65 akt osobowych).

W Oddziale (...) w okresie od stycznia 1989r. do stycznia 2007r. pracowały maszyny podstawowe tj. koparki wielonaczyniowe łącznie w ilości 13 szt. następującego typu:

- koparki wielonaczyniowe (...)- 3 szt.

- koparki wielonaczyniowe (...)- 3 szt.

- koparki wielonaczyniowe (...)- 5 szt.

- koparki wielonaczyniowe (...) (...) szt.

Obecnie w Oddziale (...) ilość pracujących koparek wielonaczyniowych nie uległa zmianie i wynosi łącznie w ilości 13 sztuk (dowód: pismo Zmianowego Inżyniera (...) z dnia 9 kwietnia 2018 roku k.24-25 akt sprawy).

Praca koparki wielonaczyniowej wymaga okresowo obsługi przez jedną spycharkę, która obsługuje koparkę wielonaczyniową oraz wykonuje inne roboty na poziomie eksploatacyjnym i przedpolu koparki wielonaczyniowej:

Praca koparki wielonaczyniowej nie wymaga obsługi ładowarki kołowej, natomiast w czasie postojów technologicznych koparek wielonaczyniowych, ładowarka kołowa sporadycznie obsługuje koparkę do celów transportowych dostarczając części zamienne oraz inne prace pomocnicze. (dowód: protokół oględzin miejsca pracy ubezpieczonego k. 34-36 pismo Zmianowego Inżyniera (...) z dnia 9 kwietnia 2018 roku k.24-25 akt sprawy).

W (...) B. odkrywka S. są trzy tarasy urabiania. Czas pracy urabiania na pierwszej tarasie równy jest pierwszej zmianie. Na odkrywce jest osiem poziomów roboczych tj. cztery poziomy nadkładowe i cztery węglowe. Teren w bezpośredniej bliskości koparki urabiającej stanowi tzw. poziom roboczy, natomiast cały poziom określany jest mianem poziomu eksploatacyjnego.

Na poziomach eksploatacyjnych, na których urabiają koparki wielonaczyniowe, gdy w górotworze występują kamienie lub grunty trudnourabialne oraz na poziomie jezdnym, pozostają rury z likwidacji systemu odwodnienia wgłębnego, okresowo na czas wykonania zadania, ładowarki wywożą kamienie, skały, rury z za bierki poza strefę prowadzenie robót górniczych. (dowód: pismo Zmianowego Inżyniera (...) z dnia 9 kwietnia 2018 roku k.24-25 akt sprawy protokół oględzin miejsca pracy ubezpieczonego k. 3436 pismo Zmianowego Inżyniera (...) z dnia 9 kwietnia 2018 roku k.24-25 akt sprawy).

Od stycznia 1989r. do stycznia 2007r. wraz ze zmianami organizacyjnymi oraz postępem frontów eksploatacyjnych zakładu górniczego oraz uruchomieniem odkrywki S. odziały (...) B. zajmowały się:

a) Oddział (...) (...) (do 2008r.)

- zdejmowaniem nadkładu koparkami wielonaczyniowymi w ilości od 3 do 2 szt., z I - poziomu eksploatacyjnego, który zakończył pracę 07.09.2005r oraz II i III - poziomu eksploatacyjnego,

- utrzymaniem pełnej zdolności eksploatacyjnej przydzielonych oddziałowi maszyn i urządzeń, prowadzeniem robót górniczych zgodnie z obowiązującymi regulacjami wewnętrznymi i zasadami techniki górniczej, wykonywaniem rowów i rząpi na poziomach roboczych koparek w celu ujęcia wody, usuwanie złomowych rur z uciętych studni i piezometrów systemu odwodnienia, właściwym wykorzystaniem sprzętu pomocniczego będącego w dyspozycji oddziału, koordynacją prac na terenie własnym przyporządkowanym do nadzoru, uzgadnianiem tych prac,

- organizacją pracy oddziału, naborem pracowników i współudziałem w programie szkoleń obsługi i nadzoru ruchu (...), dostarczaniem instrukcji, niezbędnych narzędzi, organizacji stanowisk pracy,

- prowadzeniem wymaganej dokumentacji w zakresie ewidencji pracowników, płac, ewidencji majątku oddziału, dokumentacji ruchowej i urządzeń, itd.

b) Oddział (...) (...):

- urabianiem węgla brunatnego oraz nadkładu zalegającego na końcówkach frontu i przerostach w węglu koparkami wielonaczyniowymi w ilości od 7 do 5 szt. na odkrywce B. z poziomów eksploatacyjnych od VII do XIII,

- utrzymaniem pełnej zdolności eksploatacyjnej przydzielonych oddziałowi maszyn i urządzeń, prowadzeniem robót górniczych zgodnie z obowiązującymi regulacjami wewnętrznymi i zasadami techniki górniczej, wykonywanie rowów i rząpi na poziomach roboczych koparek w celu ujęcia wody, usuwanie złomowych rur z uciętych studni i piezometrów systemu odwodnienia, właściwym wykorzystanie sprzętu

pomocniczego będącego w dyspozycji oddziału, koordynacją prac na terenie własnym przyporządkowanym do nadzoru, uzgadnianiem tych prac,

- organizacją pracy oddziału, naborem pracowników i współudział w programie szkoleń obsługi i nadzoru ruchu (...), dostarczaniem instrukcji, niezbędnych narzędzi, organizacji stanowisk pracy,

- prowadzeniem wymaganej dokumentacji w zakresie ewidencji pracowników, płac, ewidencji majątku oddziału, dokumentacji ruchowej i urządzeń, itd.

c) Oddział (...) (...) (funkcjonował do końca roku 2005, zakres jego prac przejęło Przedsiębiorstwo (...) (...) sp. z o.o.):

- utrzymaniem, wymianą i bieżącą naprawą taśm na koparkach wielonaczyniowych, przenośnikach taśmowych na odkrywce,

- utrzymaniem pełnej zdolności eksploatacyjnej przydzielonych oddziałowi maszyn i urządzeń, zgodnie z obowiązującymi regulacjami wewnętrznymi i zasadami techniki górniczej, właściwe wykorzystanie sprzętu pomocniczego będącego w dyspozycji oddziału, uzgadnianiem tych prac,

- organizacją pracy oddziału, naborem pracowników i współudział w programie szkoleń obsługi i nadzoru ruchu (...), dostarczaniem instrukcji, niezbędnych narzędzi, organizacji stanowisk pracy,

- prowadzeniem wymaganej dokumentacji w zakresie ewidencji pracowników, płac, ewidencji majątku oddziału, dokumentacji ruchowej i urządzeń, itd. (dowód: pismo Zmianowego Inżyniera (...) z dnia 9 kwietnia 2018 roku k.24-25 akt sprawy).

W odkrywce B. w latach 1989 do 2005r. w strukturze organizacyjnej zakładu górniczego funkcjonował również oddział (...) (...) (ulokowany pomiędzy oddziałami (...) i (...)).

Oddział (...) (...) zajmował się zdejmowaniem nadkładu i urabianiem węgla brunatnego nad pokładem głównym węgla, koparkami wielonaczyniowymi w ilości 5 szt. z poziomów eksploatacyjnych od IV do VI.

Wraz z uruchomieniem nowej odkrywki S. w roku 2002, powstał oddział (...) (...) i funkcjonował do 2009r. Następnie oddział (...) zmienił nazwę na oddział (...) (...), natomiast jego zakres działania przejął oddział (...) przeniesiony z odkrywki B. (dowód: pismo Zmianowego Inżyniera (...) z dnia 9 kwietnia 2018 roku k.24-25 akt sprawy).

Oddział (...) (...) ,w którym wnioskodawca pracował w okresie od 13 stycznia 1989 roku do 9 stycznia 2007 roku, zajmował się eksploatacją sprzętu technologicznego..

Do jego obowiązków, w całym spornym okresie, należała obsługa spycharki gąsienicowej oraz ładowarki gąsiennicowej. Przejazd tymi maszynami górniczymi z jednego poziomu na drugi zajmował wnioskodawcy od 20 do 30 minut.

Przy pomocy spycharki gąsiennicowej wnioskodawca niwelował teren w obrębie maszyny podstawowej – zwałowarki lub koparki, co polegało na wyrównywaniu terenu, spychaniu ziemi, odpychaniu kamieni, błota, wymianie gruntu, aby umożliwić przejazd maszynie podstawowej. Wnioskodawca poza tym wypychał głazy i kamienie z przodka oraz wyciągał elementy usuniętych studni głębinowych tj. rury odwodnieniowe. Powyższe czynności ubezpieczony wykonywał najczęściej w tak zwanym przodku wydobywczym lub zwałowym, czyli w miejscu, gdzie koparka wydobywa kopalinę, a zwałowarka sypie ziemię. Wnioskodawca pracował głównie ładowarką gąsiennicową, rzadziej obsługiwał ładowarkę kołową. Ładowarki te pracowały zarówno w obrębie pracy maszyn podstawowych, jak też poza nim, na terenie całej odkrywki. Ładowarką gąsiennicową tzw. lizakiem wnioskodawca czyścił gąsienicę maszyny podstawowej, natomiast przy pomocy ładowarki kołowej czyścił czerpak oraz usuwał urobek i nadkład spod węzłów rewersyjnych, znajdujących się na terenie całej odkrywki.

Raz w miesiącu wnioskodawca zajmował się holowaniem na saniach niwelatora (dowód: zaświadczenia lekarskie z dnia 12 stycznia 2006 roku k. 47, z dnia 16 stycznia 2004 roku k. 46, z dnia 14 stycznia 2009 roku k.51 akt osobowych, protokół zatrzymania z dnia 24 marca 1991 roku k.26 akt osobowych orzeczenie psychologiczne z dnia 24 kwietnia 1989 roku k.21 akt osobowych częściowe zeznania M. W. protokół rozprawy z dnia 19 marca 2018 roku 29:07-41:03 k.18-21, częściowe zeznania P. M. protokół rozprawy z dnia 19 marca 2018 roku 19:46-29:07 k.18-21, częściowe zeznania E. S. protokół rozprawy z dnia 19 marca 2018 roku 4:23-19:46 k.18-21, częściowe zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 12 czerwca 2018 r. 00:52-21:22 k.28-30 oraz protokół rozprawy z dnia 28 czerwca 2018 r.1:37-16:53 k.39-39, oględziny oraz protokół z oględzin k-34-35, wniosek o nadanie stopnia górniczego k.39 akt osobowych).

W okresie od stycznia 1989 roku do stycznia 2007 roku w oddziale rs-7 nie było pracowników zatrudnionych na stanowisku: „górnik”, brygady nie były podzielone pod względem specyfiki wykonywanej pracy tzn. nie było wyznaczonych brygad, które zajmowały się wyłącznie obsługą koparek wielonaczyniowych. Jedynym podziałem był podział na brygady czterobrygadowego systemu pracy (A, B, C, D), związany z harmonogramem pracy. Aktualna specyfika pracy tego oddziału nie zmieniła się w porównaniu do funkcjonującej w latach 1989 - 2007 (dowód: pismo Sztygara Oddziałowego Oddziału Eksploatacji (...) Technologicznego P/S. rs-7 potwierdzone przez Głównego Inżyniera ds. (...) i (...) z dnia 3 kwietnia 2018 roku k.26 akt sprawy, stanowiące odpowiedź na pytanie Sądu k-23).

Prace spycharkami gąsiennicowymi prowadzone są na terenie całej odkrywki i zwałowiska pola B. oraz S.. Pracownicy obsługujący spycharki gąsienicowe dowożeni są stykowo wraz z pracownikami oddziałów górniczych na stanowiska pracy.

Czas pracy operatora spycharki gąsienicowej przedstawia się następująco:

- dojazd do i z maszyny –1 godzina,

- obsługa codzienna – 0,5 godziny,

- obsługa urządzenia – 5,5 godziny i obejmuje: przejazdy maszyną z jednego miejsca pracy w inne, wykonywanie niwelacji terenu w obrębie maszyn podstawowych, osiowanie przenośników, holowanie sań i przyczep, wykonywanie zjazdów, dróg dojazdowych do maszyn podstawowych, skarpowanie i wykonywanie pochylni,

- postoje technologiczne i inne – 1,5 godziny (dowód: charakterystyki pracy operatora spycharki gąsienicowej z dnia 26 kwietnia 2017 roku k.28-29 akt emerytalnych, dowód z oględzin oraz protokół k-34,35).

Prace operatora agregatu prądotwórczego prowadzone są na terenie zwałowiska, odkrywki, w rejonie tras przenośników oraz przy budowie zaplecza kopalni. Pracownicy obsługujący agregaty przebierają się w szatni centralnej i pracę rozpoczynają na terenie zaplecza oddziału (...) na terenie zaplecza lub dowożeni są stykowo wraz z pracownikami oddziałów górniczych na stanowiska pracy.

Czas pracy operatora agregatu prądotwórczego przedstawia się następująco:

- obsługa codzienna – 0,5 godziny;

- dojazd do usługobiorcy –1 godzina,

- obsługa urządzenia – 6 lub 6,5 godzin;

- postoje technologiczne i inne – 0,5 godziny (dowód: charakterystyki pracy operatora agregatu prądotwórczego z dnia 26 kwietnia 2017 roku k.28-29 akt emerytalnych).

Prace operatora ładowarki gąsiennicowej i kołowej prowadzone są na terenie całej odkrywki i zwałowiska pola B. oraz S.. Pracownicy obsługujący ładowarki dowożeni są stykowo wraz z pracownikami oddziałów górniczych na stanowiska pracy.

Czas pracy operatora ładowarki przedstawia się następująco:

- dojazd do i z maszyny –1 godzina,

- obsługa codzienna – 0,5 godziny,

- obsługa urządzenia – 5,5 godziny( ładowarka gąsiennicowa) 5 lub 5,5 godziny ( ładowarka kołowa) i obejmuje: przejazdy maszyną z jednego miejsca pracy w inne, załadunkowe urobku na samochody i przenośniki, czyszczenie przenośników i stacji napędowych, zasypywanie wykopów i fundamentów

- postoje technologiczne i inne – 1,5 godziny (dowód: charakterystyki pracy operatora ładowarki gąsiennicowej z dnia 26 kwietnia 2017 roku k.28-29 akt emerytalnych).

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 9 grudnia 2008 roku ustaliła, że I. S. w okresie od dnia 1 sierpnia 1984 roku do dnia 9 stycznia 2007 roku wykonywał pracę górniczą w wymiarze półtora krotnym przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej:

- w okresie od 1 sierpnia 1984r. do 31 marca 1985r. przez 173 dniówki na stanowisku mechanika w oddziale (...) faktycznie wykonywał prace jako rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku stele i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonywał prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn na stanowisku wymienionym w dziale III pkt 7 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.

- w okresie od 1 kwietnia 1985r. do 4 stycznia 1987r. przez 412 dniówek na stanowisku operatora na oddziale (...) faktycznie wykonywał prace jako operator spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce na stanowisku wymienionym w dziale III pkt 4 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.

- w okresie od 13 stycznia 1989 roku do 30 listopada 1991 roku na oddziela (...), od 1 grudnia 1991 roku do 16 listopada 2006 roku na stanowisku operatora sprzętu technologicznego na oddziale (...)/(...)oraz od 17 listopada 2006 roku do 9 stycznia 2007 roku na stanowisku operatora spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce na oddziale (...) faktycznie wykonywał prace przez (...) dniówek jako operator spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce na stanowisku wymienionym w dziale III pkt 4 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r. (dowód: protokół z posiedzenia Komisji Weryfikacyjnej z dnia 9 grudnia 2008 r. k.9-11 emerytalnych).

Pracodawca ubezpieczonego zaewidencjonował wnioskodawcy następującą liczbę dniówek przepracowanych w wymiarze półtorakrotnym:

-1984 r.- 107 dniówek;

-1985 r.- 235 dniówek ( I-III 66 i IV-XII 169) ;

-1986 r.- 243 dniówek;

-1989 r.- 238 dniówek;

-1990 r. – 255 dniówek;

- 1991 r. -250 dniówek

- 1992 r. – 256 dniówek

- 1993 r. – 227 dniówek

- 1994 r.- 222 dniówek

-1995 r. – 231 dniówek

- 1996 r. – 236 dniówek

- 1997 r. – 232 dniówek

- 1998 r. – 202 dniówek

- 1999 r. – 240 dniówek,

- 2000 r. – 212 dniówek,

- 2001 r. – 232 dniówek,

- 2002 r. – 228 dniówek,

- 2003 r. – 224 dniówek,

- 2004 r. –150 dniówek,

- 2005 r. – 242 dniówek,

- 2006 r. – 236 dniówek ( I-X -203 i XI-XII 33)

- 2007 r. –7 dniówek (dowód: załącznik do kart ewidencyjnej pracownika k. 12 akt emerytalnych).

W dniu 6 lutego 2017 roku (...) z siedzibą w R. wystawiła I. S. świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym wskazała, że w okresie zatrudnienia od 3 lipca 1984 roku do nadal stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą:

- od 1 sierpnia 1984r. do 31 marca 1985r. na stanowisku rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku stele i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonywał prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji , montażu i demontażu tych maszyn wymienionym w dziale III pkt 7 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r.

- od 1 kwietnia 1985r. do 4 stycznia 1987r. oraz od 13 stycznia 1989 roku do nadal na stanowisku operatora spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce wymienionym w dziale III pkt 4 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r. (dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej z dnia 6 lutego 2017 roku k. 8 akt emerytalnych).

Decyzją z dnia 7 lipca 2017 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. ponownie ustalił wysokość emerytury I. S. od dnia 1 czerwca 2017 roku, tj. od miesiąca, w którym złożono wniosek oraz wznowił wypłatę świadczenia. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 2007 roku do grudnia 2016 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 225,44 %. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 225,44 % przez kwotę bazową w wysokości 3.536.87 złotych i wyniosła 7.973,52 złotych. Do ustalenia wysokości emerytury górniczej organ rentowy uwzględnił: 31 lat i 4 miesiące okresów składkowych tj. 376 miesięcy oraz 1 roku i 7 miesięcy okresów nieskładkowych tj. 19 miesięcy. Organ rentowy zastosował przelicznik 1,8 do 114 miesięcy ( 114x 1,8 = 205,2 miesięcy) oraz przelicznik 1,2 do 284,4 miesięcy (284,4 miesięcy x 1,2 = 489,6 miesięcy). Wysokość emerytury wyniosła 5.382,60 złotych (dowód: decyzja ZUS z dnia 7 lipca 2017 roku k.44-45 akt emerytalnych)

M. W. był zatrudniony w (...):

- od 21 sierpnia 1981 roku do 23 listopada 1986 roku w Oddziale (...) (...) (...) (...);

- od 24 listopada 1986 roku 21 czerwca 2016 roku na Oddziale (...) (...) (...) p/S. (...)/(...) w tym od 1 stycznia 1990 roku do 16 listopada 2006 roku na stanowisku operatora sprzętu technologicznego, zaś od 17 listopada 2006 roku na stanowisku operatora spycharek i maszyn wielonaczyniowych na odkrywce (dowód: charakterystyka pracy M. W. k.13-14, zeznania M. W. protokół rozprawy z dnia 19 marca 2018 roku 29:07-41:03 k.18-21).

P. M. był zatrudniony w (...) roku na Oddziale (...) (...) (...) p/S. (...)/(...):

- od 14 września 1984 roku do 30 września 1984 roku na stanowisku mechanika maszyn budowlanych;

- od 1 października 1984 roku do 27 października 1985 roku na stanowisku operatora spycharki;

- od 16 listopada 1987 roku do 16 listopada 2006 roku na stanowisku operatora sprzętu technologicznego

- od 17 listopada 2006 roku do 22 czerwca 2017 roku na stanowisku operatora spycharek i maszyn wielonaczyniowych na odkrywce (dowód: charakterystyka pracy P. M. k.13-14, zeznania P. M. protokół rozprawy z dnia 19 marca 2018 roku 19:46-29:07 k.18-21).

E. S. był zatrudniony w (...) roku na Oddziale (...) (...) (...) p/S. (...)/(...):

- od 7 lutego 1986 roku do 30 czerwca 1986 roku na stanowisku mechanika maszyn budowlanych;

- od 1 lipca 1986 roku do 16 listopada 2006 roku na stanowisku operatora, operatora sprzętu technologicznego

- od 17 listopada 2006 roku do 23 czerwca 2015 roku na stanowisku operatora spycharek i maszyn wielonaczyniowych na odkrywce (dowód: charakterystyka pracy E. S. k.13-14, zeznania E. S. protokół rozprawy z dnia 19 marca 2018 roku 4:23-19:46 k.18-21).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy przy wyliczeniu wysokości emerytury wnioskodawcy za sporny okres od 13 stycznia 1989 roku do 9 stycznia 2007 roku zastosował - na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2016r., poz. 887.), zwanej dalej ustawą, przelicznik 1,2. Pełnomocnik wnioskodawcy domagał się natomiast przeliczenia w/w okresu według przelicznika 1,8 zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50 a lub 50 e, stosuje się stosownie do treści art. 51 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki:

1)1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

2) 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50 d;

3) 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50 c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;

4) 1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50 c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.

Z powyższego wynika, że przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej przelicznik 1,8 za każdy rok pracy stosuje się wyłącznie do pracy, o której mowa w art. 50 d ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Pracami, do których stosuje się przelicznik 1,8, zgodnie z art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy, jest praca w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie zaliczane jest do pracy górniczej oraz wykonywanej w przodkach uwzględnianej w rozmiarze półtorakrotnym, powinno ustalić rozporządzenie wydane na podstawie delegacji ustawowej z art. 50d ust. 3.Ponieważ rozporządzenie takie nie zostało wydane, obowiązuje nadal (z mocy art. 194 wskazanej ustawy) wykaz stanowisk zawarty w załączniku nr 2 i 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 roku Nr 2, poz. 8), wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 5 ust. 5 i art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 1 lutego 1983 roku o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 1995 roku, Nr 30, poz. 154). Wykaz ten obowiązuje jednak jedynie w takim zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS. A zatem zakładowe wykazy stanowisk, na których wykonywana jest praca górnicza, muszą być zgodne z wykazem nr 2 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą lub wykazem nr 3 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym. Jednakże dokonana przez pracodawcę kwalifikacja zajmowanego przez konkretnego pracownika stanowiska, jak i ewentualna zmiana tej kwalifikacji na podstawie protokołu komisji weryfikacyjnej, nie przesądza jeszcze o zaliczeniu zatrudnienia na tym stanowisku do pracy górniczej. O uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu omawianych przepisów nie decyduje bowiem treść wymienionych dokumentów, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998r., II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999, nr 6, poz. 213, z dnia 22 marca 2001r., II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002, nr 22, poz. 553 oraz z dnia 2 czerwca 2010r., I UK 25/10, LEX nr 621137). Rozporządzenie wykonawcze nie może zatem przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca. Tym samym, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowić muszą zawsze punkt wyjścia do oceny zasadności roszczeń emerytalnych wnioskodawcy. Innymi słowy zastosowanie przelicznika 1,8 do pracy ubezpieczonego na stanowisku wymienionym w załączniku nr 3 do rozporządzenia wymaga by praca ta odpowiadała treści art. 50 d ust 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Stwierdzenie zatem przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy górniczej, iż skarżący od 13 stycznia 1989 roku zajmował stanowisko wymienione w załączniku nr 3 do rozporządzenia dział III pkt 4 tj. operatora spycharek i maszyn wieloczynnościowych na odkrywce, nie jest jeszcze równoznaczne z wykonywaniem przez niego pracy, o której mowa w art. 50d ustęp 1 pkt 1 ustawy, jak chce jego pełnomocnik.

Skarżący domagając się przeliczenia świadczenia emerytalnego z zastosowaniem przelicznika 1,8 do okresu zatrudnienia od 13 stycznia 1989 roku do 9 stycznia 2007 roku do okresu pracy górniczej winien wykazać, że na zajmowanym stanowisku wykonywał prace wymienione w art. 50 d ustęp 1 pkt 1 ustawy emerytalnej tj. prace bezpośrednio związane z robotami prowadzonymi w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz inne prace przodkowe, a zatem takie, które należy wiązać z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin. Dotyczy to wyłącznie czynności stanowiących element ciągu technologicznego bezpośrednio związany z procesem wydobycia węgla. Wykaz stanowisk pracy, określony pomocniczo w załączniku nr 3 do rozporządzenia odnosi się zatem wyłącznie do wykonywanych zadań górnika, jeżeli spełniają one kryterium miejsca wykonywania pracy i jej charakteru określonego w przepisie art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2015 roku, I UK 293/14,LEX: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2012 roku, I UK 295/11, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 roku, I UK 236/09; z dnia 22 kwietnia 2011 roku, I UK 360/10; z dnia 16 czerwca 2011 roku, IUK 381/10; 4 kwietnia 2012 roku, I UK 440/11; z dnia 28 kwietnia 2010 roku, I UK 339/09; opubl LEX; z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis i wskazane w nich orzecznictwo).

Ponadto stosownie do treści art. 50d ustawy, aby praca przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących była pracą zaliczaną w wymiarze półtorakrotnym musi być wykonywana na odkrywce w przodku. Oznacza to, że przodek jest pojęciem węższym od pojęcia odkrywki. Przepisy nie definiują pojęcia przodka i prac przodkowych. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że pojęcie przodka musi być wykładane w sposób ścisły i powinno się ograniczać wyłącznie do miejsca pracy koparek wielonaczyniowych albo jej bezpośredniego sąsiedztwa, w którym wydobywa się urobek. Sąd Najwyższy zanegował bowiem przyjęcie tezy, że przodkiem w kopalni węgla brunatnego jest każde miejsce prowadzenia robót górniczych związanych z odwadnianiem, udostępnianiem i eksploatacją złoża kopaliny, jej transportem i transportem nadkładu, a nadto zwałowaniem nadkładu (tj. związane z pracą koparek, spycharek, ładowarek, zwałowarek) (tak por. wyrok SA w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014 roku, IIIAUa 1121/13, LEX). W orzecznictwie SN kwestionuje się również zasadność rozszerzania pojęcia przodka wydobywczego, zauważając, że nie do zaakceptowania jest zapatrywanie, żeby miejsce przodka rozciągać na całą linię taśmociągów transportujących urobek, gdyż pojęcie przodka straciłoby swe znaczenie i tym sposobem nie można zaakceptować definicji "przodka", która wynika z opinii naukowo-technicznej i obejmuje wszystkie czynności związane z transportem kopaliny, realizowane w ramach ruchu zakładu górniczego (wyr. SN z 5 maja 2011 roku, I UK 395/10, Legalis).

Pod określeniem "inne prace przodkowe" należy zaś rozumieć inne prace górnicze w przodku, jednakże rodzajowo nie mniej obciążające niż wymienione w powołanym przepisie ustawy art. 50d ust. 1 pkt 1.

Stąd różnego rodzaju inne prace górnicze związane z eksploatacją, konserwacją i remontami urządzeń będących częścią składową układu technologicznego: koparka, taśmociąg, zwałowarka węgla nie mieszczą się w definicji pracy w przodkach z art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy. ( tak por. SA w Katowicach w wyroku z dnia 22 listopada 2012 roku, IIIAUa 437/12, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis).
Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Łodzi zawarte w wyroku z dnia 25 stycznia 2017 r., wydanym w sprawie III AUa 184/16 ( Legalis numer 1611715), w którym stwierdzono, że mając na względzie treść art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) należy zauważyć, iż dla uznania pracy ubezpieczonego, jako pracy górniczej zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym, koniecznym jest ustalenie zarówno, jakim sprzętem operował oraz określenie, jakie czynności były przez niego wykonywane i gdzie. Przewidziane przez ustawodawcę rozwiązanie zawarte w art. 50d ust. 1 powyższej ustawy nie uprawnia bowiem do uznania każdej pracy na odkrywce, jako zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym, nawet jeśli wykonywana była w obrębie przodków eksploatacyjnych na stanowiskach określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz.U. z 1995 r. Nr 2, poz. 8).

Mając na uwadze, iż organ rentowy zaprzeczał prawdziwości świadectwa w zakresie charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornym okresie (spór dotyczył dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca), ciężar wykazania prawdziwości tego dokumentu prywatnego w myśl art. 253 zd. 2 k.p.c. spoczywał na wnioskodawcy, jako osobie, która chce z tego dokumentu wywieść skutki prawne. Adekwatne stanowisko należy odnieść do protokołu z posiedzeń Komisji weryfikacyjnej pracodawcy ubezpieczonego.

W konsekwencji, Sąd dopuścił i przeprowadził dowód z zeznań świadków: M. W., P. M., E. S., którzy w kwestionowanych przez ZUS okresach, wykonywali pracę na oddziale (...). M. W. był zatrudniony w

(...)/(...) od 1 stycznia 1990 roku do 16 listopada 2006 roku na stanowisku operatora sprzętu technologicznego, zaś od 17 listopada 2006 roku na stanowisku operatora spycharek i maszyn wielonaczyniowych na odkrywce, P. M. był zatrudniony w (...)/(...)1 października 1984 roku do 27 października 1985 roku na stanowisku operatora spycharki, a od 16 listopada 1987 roku do 16 listopada 2006 roku na stanowisku operatora sprzętu technologicznego, zaś od 17 listopada 2006 roku do 22 czerwca 2017 roku na stanowisku operatora spycharek i maszyn wielonaczyniowych na odkrywce. Natomiast E. S. był zatrudniony w (...)/(...) od 7 lutego 1986 roku do 30 czerwca 1986 roku na stanowisku mechanika maszyn budowlanych, od 1 lipca 1986 roku do 16 listopada 2006 roku na stanowisku operatora, operatora sprzętu technologicznego, zaś od 17 listopada 2006 roku do 23 czerwca 2015 roku na stanowisku operatora spycharek i maszyn wielonaczyniowych na odkrywce.

Świadkowie zgodnie stwierdzili, że w spornym okresie wnioskodawca pracował zarówno, jako operator spycharki gąsienicowej, jak i operator ładowarki kołowej oraz gąsiennicowej, zaś do jego stałych, podstawowych obowiązków należała: niwelacja terenu, usuwanie kamieni i głazów oraz wyciąganie rur odwodnieniowych w obrębie maszyny podstawowej i prace te wykonywał wyłącznie przy maszynie podstawowej tylko w przodku wydobywczym tj. w obrębie koparki wielonaczyniowej. Sąd w tym zakresie odmówił wiary zeznaniom w/w świadków, bowiem są one sprzeczne z dokumentami zgromadzonymi w aktach sprawy, zwłaszcza informacjami uzyskanymi od pracodawcy skarżącego oraz dowodem z oględzin miejsca pracy ubezpieczonego, który przeprowadził z urzędu Sąd w dniu 26 czerwca 2018 roku. I tak z charakterystyki pracy operatora spycharki gąsienicowej z dnia 26 kwietnia 2017 roku (k.28-29 akt emerytalnych) i operatora ładowarki gąsiennicowej z dnia 26 kwietnia 2017 roku (roku k.28-29 akt emerytalnych) wynika, że prace przez operatora spycharki i ładowarki prowadzone są na terenie całej odkrywki i zwałowiska pola B. oraz S., co w pełni koresponduje z opisem pracy skarżącego, znajdującym się we wniosku z dnia 21 października 1998 roku o nadanie stopnia górniczego (k.39 akt osobowych), gdzie stwierdzono, że wnioskodawca stale pracuje na zwałowisku. Dokonane przez Sąd oględziny miejsca pracy ubezpieczonego (k. 34-36 akt sprawy ) potwierdziły także, że operatorzy spycharek i ładowarek pracują zarówno w obrębie maszyny podstawowej, jak też na terenie całego zwałowiska. Należy bowiem podkreślić, iż wnioskodawca w toku dokonywanych oględzin na odkrywce potwierdził fakt wykonywania prac przy pomocy ładowarki kołowej pod węzłami rewersyjnymi, które znajdują się na terenie całej odkrywki. Węzły te stanowią bowiem część taśmociągów transportujących urobek i nadkład wzdłuż całej odkrywki, pod węzłami usypuje się materiał, który należy usunąć i takie prace właśnie wykonywał skarżący. Zresztą wyniki pracy maszyn, które obsługiwał ubezpieczony można było zaobserwować poruszając się po całej odkrywce, głównie w postaci wyrównanych, zniwelowanych dróg dojazdowych oraz zniwelowanego znacznego powierzchniowo obszaru zwałowiska.

Podkreślić przy tym należy, iż twierdzenia wnioskodawcy oraz świadków, jakoby w ramach brygady (...) występował podział na operatorów zajmujących się wyłącznie pracami w obrębie koparki wielonaczyniowej, czyli w przodku i tych pracujących poza nim, na terenie całej odkrywki, pozostają w sprzeczności z wyjaśnieniami Sztygara Oddziałowego Oddziału (...) (...) (...) P/S. (...), potwierdzonymi przez Głównego Inżyniera ds. (...) i (...) z dnia 3 kwietnia 2018 roku (k.26 akt sprawy), który na pytanie Sądu wskazał, że w okresie od stycznia 1989 roku do stycznia 2007 roku w oddziale (...) nie było pracowników zatrudnionych na stanowisku: „ górnik” oraz nie było podziału brygad na pracujące wyłącznie w przodku oraz poza nim. Jedynym podziałem był podział na brygady czterobrygadowego systemu pracy (A, B, C, D), związany z harmonogramem pracy. Twierdzenia pracodawcy w powyższym zakresie są, w ocenie Sądu, w pełni wiarygodne i wiążące, albowiem specyfika pracy na odkrywce wymaga każdorazowo skierowania pracownika na dane stanowisko pracy przez sztygara, co oznacza, iż to pracodawca musiałby wyznaczyć pracowników, kierowanych wyłącznie do prac przodkowych, a takowych Oddziale wnioskodawcy nie było. Zresztą sam ubezpieczony przesłuchiwany w charakterze strony na rozprawie w dniu 12 czerwca 2018 roku zeznał, iż w cyklu siedmiodniowym pracy mogło się zdarzyć, że jeden dzień pracował poza przodkiem (dowód: zeznania wnioskodawcy 00:20:57 i dalej k-30, protokół k-28v.). Co istotne, zarówno sztygar, jak też wnioskodawca podnosili, że aktualna specyfika pracy tego oddziału nie zmieniła się w porównaniu do funkcjonującej w latach 1989 – 2007. Jak więc wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego tj. oględzin odkrywki S., jak też pisma Zmianowego Inżyniera (...) z dnia 9 kwietnia 2018 roku (k.24-25 akt sprawy), praca koparki wielonaczyniowej wymaga okresowo obsługi przez jedną spycharkę, która obsługuje koparkę wielonaczyniową oraz wykonuje inne roboty na poziomie eksploatacyjnym i przedpolu koparki wielonaczyniowej oraz nie wymaga obsługi ładowarki kołowej, natomiast w czasie postojów technologicznych koparek wielonaczyniowych, ładowarka kołowa sporadycznie obsługuje koparkę do celów transportowych, dostarczając części zamienne oraz inne prace pomocnicze. Należy przypomnieć, że również świadek P. M. przyznał, że do obsługi jednej koparki wielonaczyniowej potrzebna była zasadzie jedna spycharka i ładowarka. Ponadto sam wnioskodawca przyznał, że sporadycznie pracowała przy obsłudze ładowarki kołowej oraz przy wyrównaniu terenu pod zwałowarką. Powyższa okoliczność znalazła potwierdzenie podczas dokonanych przez Sąd oględzin, w trakcie których stwierdzono, iż na poziomie pracy koparki urabiającej (...) (...) nie pracuje żaden sprzęt pomocniczy, choć wyrównany teren wokół koparki wskazywał, iż niewątpliwie sprzęt taki musiał być wcześniej wykorzystany do niwelacji terenu, w odległości około 300 metrów od przedpola koparki prace niwelacyjne wykonywała spycharka gąsienicowa, zaś w pobliżu koparki węglowej 39 teren wyrównywała spycharka gąsienicowa. Mając na uwadze powyższe okoliczności, stwierdzić należy, iż biorąc pod uwagę ilość koparek wielonaczyniowych w kopalni oraz liczebność pracowników w Oddziału (...), nie jest możliwym, aby pracownicy mogli przez siedem dni w tygodniu przez osiem godzin wykonywać prace wyłącznie w obrębie tych koparek, tym bardziej, że na wielokilometrowym obszarze odkrywki zachodzi konieczność wykonania wielu innych prac przy użyciu sprzętu pomocniczego, obsługiwanego przez ubezpieczonego.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd przyjął, że skarżący w całym spornym okresie jako operator spycharki gąsienicowej i ładowarki gąsienicowej oraz kołowej wykonywał prace nie tylko w miejscu wydobywania kopaliny tj. w przodku, ale także poza nim: np. w miejscu zwałowania nadkładu oraz pod węzłami rewersyjnymi, znajdującymi się na terenie całej odkrywki. Powyższa okoliczność wyklucza przyjęcie, że j praca skarżącego stanowiła pracę przodkową w rozumieniu w art. 50d ustawy. Pracę taką stanowi bowiem tylko i wyłącznie praca w miejscu pozyskiwania kopaliny, czyli w miejscu pracy koparki wielonaczyniowej, a takiej pracy skarżący nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, gdyż pracował także w przodku zwałowym oraz na terenie całej odkrywki.

Dodatkowo należy podnieść, że nawet gdyby wnioskodawca pracował tylko w przodku wydobywczym, to także brak byłoby podstaw do przeliczenia spornego okresu przelicznikiem 1,8. Podstawowe stale wykonywane przez niego prace, opisane w charakterystyce pracy sporządzonej przez pracodawcę, w postaci niwelowania terenu w obrębie maszyn podstawowych, osiowania przenośników, holowania sań i przyczep, wykonywania zjazdów, dróg dojazdowych do maszyn podstawowych, skarpowania i wykonywanie pochylni, nie były bowiem pracami wymienionymi w art. 50d ustawy tj. pracami bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Pracami przodkowymi były tylko prace polegające na usuwaniu kamieni i gruzu spod koła czerpakowego koparki. Tych prac wnioskodawca nie wykonywał jednak nawet w połowie obowiązującego go czasu pracy, nie mówiąc już o pełnym wymiarze jak tego wymaga art. 50d ustawy.

Oceny tej nie zmieniają odmienne ustalenia komisji weryfikacyjnej, świadectwo wykonywania pracy górniczej, ani wreszcie fakt pobierania dodatku stykowego. Dodatek stykowy przysługiwał pracownikom pracującym na odkrywce za wydłużony o pół godziny czas pracy w związku z koniecznością zachowania ruchu ciągłego maszyn w obrębie pracy układu (...) czyli koparka – taśmociąg- zwałowarka. Pracownicy otrzymujący dodatek stykowy rozpoczynali pracę 15 minut wcześniej i 15 minut później kończyli pracę, co wiązało się z podmianą na stanowisku pracy. Otrzymywanie dodatku stykowego nie zawsze zatem było równoznaczne z wykonywaniem przez pracowników pracy przodkowej z art. 50d ustawy.

Powyższe stanowisko Sąd opiera na ugruntowanym orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w wyroku z 11 lutego 2010r. (I UK 236/09, LEX nr 585722) wskazał, że „jako prace wymienione w załączniku Nr 3 do rozporządzenia z dnia 23 grudnia 1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym, przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995r. Nr 2, poz. 8), mogą być tylko uznane takie czynności wykonywane przez górnika, które bezpośrednio związane są z wykonywaniem czynności w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych. Pojęcie ,,inne prace w przodku” musi wiązać się z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego, polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin.” Prace polegające na przygotowaniu terenu pod wydobycie węgla (niwelacja terenu, wykonywanie dróg dojazdowych, skarpowanie, odwadnianie terenu), nie zalicza się do prac wymienionych w art. 50d ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż nie mieszczą się w pojęciu prac przodkowych uprawniających do zastosowania przelicznika 1,8. ( tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2015 roku, sygn.. akt I UK 280/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 września 2015 roku, sygn.. akt III AUa 1084/14)

Praca odwołującego w spornych okresach nie była pracą w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych, zatem nie może być zaliczona do stażu pracy w wymiarze półtorakrotnym oraz do wysokości emerytury z przelicznikiem 1,8.

Z tych też względów uznać należy, że organ rentowy zasadnie zakwestionował wystawione wnioskodawcy przez pracodawcę świadectwo pracy górniczej oraz nie uwzględnił informacji zawartych w protokole Komisji Weryfikacyjnej.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.