Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o prawo do renty socjalnej

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 5 lipca 2012r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy Z. S. prawo do renty socjalnej na okres od dnia 1 lipca 2012r. do dnia 30 czerwca 2015r.

Sygn. akt VU 811/12

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 5 lipca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M. odmówił Z. S.prawa do renty socjalnej, podając w uzasadnieniu, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy.

Z. S. złożył w dniu 17 lipca 2012 r. odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do renty socjalnej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący
stan faktyczny:

Z. S. urodzony (...), 18 lat ukończył (...). Wnioskodawca uczęszczał do Szkoły Podstawowej (...)w R.w latach 1972 – 1980. Został skreślony z listy uczniów szkoły
w klasie siódmej, której nie ukończył (był nieklasyfikowany) 10 sierpnia 1980 roku.

(dowód: wniosek o rentę k.1-4 akt rentowych, zaświadczenie k. 5 akt rentowych)

Wnioskodawca od 22 kwietnia 2005 roku do 30 czerwca 2012 roku pobierał rentę socjalną, ostatnio z powodu rozpoznania u niego zaburzeń zachowania u osoby z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim.

(dowód: decyzja z dnia24.06.2005 r. k. 9 akt rentowych, decyzja z dnia 13.07.2006r. k. 13 akt rentowych, decyzja z dnia 6.07.2009r. k. 29 akt rentowych, opinia lekarska k. 24 koperta k. 2 akt rentowych)

Wnioskodawca orzeczeniem z dnia 3 marca 2005 roku Powiatowego Zespołu do Spraw orzekania o Niepełnosprawności został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Ponownie takie orzeczenie zostało wydane w dniu 17 października 2012 roku.

(dowód: orzeczenie k. 40 w dokumentacji medycznej koperta k. 1 akt rentowych, wpis
w protokole rozprawy z dnia 13 listopada 2012 roku k. 15)

Z. S. w dniu 2 maja 2012 roku złożył wniosek o przyznanie mu dalszego prawa do renty socjalnej.

(dowód: wniosek k. 38 akt rentowych)

Orzeczeniem z dnia 30 maja 2012 roku Lekarz Orzecznik ZUS po rozpoznaniu
u wnioskodawcy upośledzenia umysłowego lekkiego nie uznał wnioskodawcy za niezdolnego do pracy.

(dowód: orzeczenie k. 1 akt rentowych koperta k.1 wraz z dokumentacją medyczną)

Wnioskodawca złożył sprzeciw od powyższego orzeczenia w wyniku czego sprawę przekazano do rozpatrzenia Komisji Lekarskiej ZUS. Komisja Lekarska w dniu 25 czerwca 2012 roku po rozpoznaniu również u wnioskodawcy upośledzenia umysłowego lekkiego oraz otyłości, wydała orzeczenie zgodne z orzeczeniem Lekarza Orzecznika.

(dowód: orzeczenie Komisji Lekarskiej k. 6 akt rentowych koperta 1 wraz z dokumentacją medyczną)

Aktualnie u wnioskodawcy występują następujące schorzenia:

⚫

upośledzenie umysłowe umiarkowanego stopnia ze zmianami zachowania powodującymi konieczność opieki i leczenia,

⚫

tiki ruchowe,

⚫

zaburzenia mowy – jąkanie.

(dowód: opinia biegłego psychiatry B. J. główna pisemna k. 23-25, pisemna uzupełniająca k. 38-39, ustna uzupełniająca nagranie od minuty 9.10 do minuty 12.48 koperta k. 55,

opinia biegłego psychologa M. P. k. 18-19, opinia ustna uzupełniająca nagranie od minuty 2.25 do minuty 9.03 koperta k. 55,

opinia ustna uzupełniająca biegłego psychiatry J. B. nagranie od minuty 12..50 do minuty 17.10 koperta k. 55)

Z powodu schorzeń psychiatrycznych wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy okresowo od 1 lipca 2012 roku do dnia 30 czerwca 2015 roku.

(dowód: opinia biegłego psychiatry B. J. główna pisemna k. 23-25, pisemna uzupełniająca k. 38-39, ustna uzupełniająca nagranie od minuty 9.10 do minuty 12.48 koperta k. 55,

opinia biegłego psychologa M. P. k. 18-19, opinia ustna uzupełniająca nagranie od minuty 2.25 do minuty 9.03 koperta k. 55,

opinia ustna uzupełniająca biegłego psychiatry J. B. nagranie od minuty 12..50 do minuty 17.10 koperta k. 55)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2003 r., nr 135, poz. 1268), renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

- przed ukończeniem 18 roku życia;

- w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku
życia;

- w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Osobie, która spełnia warunki określone w art. 4 ust. 1 cytowanej ustawy, przysługuje renta socjalna stała – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała lub renta socjalna okresowa – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Przepis art. 5 powołanej ustawy nakazuje przy tym, aby ustalenie całkowitej niezdolności do pracy następowało na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227).

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się po pierwsze stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz po drugie możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1). Całkowita niezdolność do pracy występuje przy tym, gdy osoba utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 1 i 2).

W świetle wskazanych przepisów całkowicie niezdolną do pracy jest zatem osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, przyczyną tej utraty jest naruszenie sprawności organizmu i nie rokuje ona, że po przekwalifikowaniu odzyska zdolność do pracy.

Jak wykazało przeprowadzone w sprawie postępowania dowodowe, Z. S.jest dotknięty upośledzeniem umysłowym umiarkowanego stopnia z powodu którego jest całkowicie niezdolny do pracy, na co wskazali biegli psychiatrzy B. J.i J. B.(ostatecznie w swojej opinii ustnej uzupełniającej) oraz biegła psycholog M. P.

Ustalając niezdolność wnioskodawczyni do pracy Sąd oparł się na wnioskach opinii ww. biegłych. Sąd ocenił je jako jasne, pełne, logiczne oraz należycie uzasadnione. Biegli sporządzili opinie po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską wnioskodawcy oraz po dokonaniu osobistego jego badania. Określili w opiniach, na jakie schorzenie cierpi obecnie wnioskodawca.

Zauważyć także należy, iż do dnia 30 czerwca 2012 roku wnioskodawca był uprawniony do renty socjalnej z przyczyn psychiatrycznych – ostatnio z powodu rozpoznania upośledzenia umysłowego lekkiego stopnia.

Sąd podzielił w pełni wnioski opinii biegłego psychiatry B. J., albowiem są jasne, logiczne i wyczerpująco uargumentowane. Biegły psychiatra w oparciu dokumentację medyczną oraz osobiste badanie wnioskodawcy a także po zapoznaniu się z opinią biegłej psycholog M. P.uznał, iż jest on osobą cierpiącą na upośledzenie umysłowe umiarkowanego stopnia ze zmianami zachowania powodującymi konieczność opieki i leczenia. Swoje stanowisko odnośnie uznania, iż wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy, biegły B. J.rzeczowo wyjaśnił w uzasadnieniu opinii. Wskazał, iż wymieniony deficyt intelektu ze zmianami zachowania i cechami zubożonej osobowości, wieloletni brak stymulacji środowiskowej, fakt, że nie ukończył nawet nauki w SOSW w istotny sposób obniża jego zdolność do pracy (tym bardziej, że dotychczas nie pracował) zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi. Jak wskazał biegły, wnioskodawca wymaga pomocy innych osób w pełnieniu ról społecznych adekwatnych do wieku. Za uznaniem wnioskodawcy za całkowicie niezdolnego do pracy, w ocenie tego biegłego, przemawiała również opinia psychologa klinicznego biegłej M. P.która wykonała badanie psychometryczne testem Wechslera. Na podstawie tego badania wyprowadziła ona następujące wnioski:

- poziom rozwoju funkcji intelektualnych leżących u podłoża myślenia słowno-pojęciowego wnioskodawcy mieści się w granicach upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim (skala słowna II=59),

- poziom rozwoju funkcji intelektualnych leżących u podłoża myślenia konkretno-obrazowego mieści się w granicach upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym (skala wykonawcza II=47),

- globalnie sprawność umysłowa na poziomie upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym (skala pełna II=53).

W dalszej części opinii biegła psycholog wskazała, że stwierdzony psychogram jest typowy dla organicznych uszkodzeń mózgu. Biegła ponadto zauważyła bardzo niskie zdolności w zakresie uczenia się i przyswajania nowych informacji, upośledzoną istotnie koordynację wzrokowo-ruchową i sprawność grafomotoryczną, antycypację zdarzeń na bardzo niskim poziomie oraz bardzo słabe rozumienie norm i ocen społecznych.

Biegły psychiatra B. J.w swojej opinii pisemnej uzupełniającej wydanej z uwagi na zgłoszone przez organ rentowy zarzuty do jego opinii głównej w piśmie z dnia 27.02.2013 r. (k. 30-31) podtrzymał swoją opinię. Wskazał, iż nie ma żadnych podstaw, aby kwestionować dokonane przez biegłą psycholog M. P. rozpoznanie upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym. Ponadto wskazał, że nie można wykluczyć, iż w przypadku wyniku plasującego się na granicy upośledzenia umysłowego stopnia lekkiego z umiarkowanym, rozpoznania będą „balansowały” między upośledzeniem lekkim a umiarkowanym. W ocenie tego biegłego, linia życia Z. S.zdecydowanie przemawia za upośledzeniem w stopniu umiarkowanym. Fakt, że potrafi on przygotować sobie kanapki, nie jest w ocenie biegłego wystarczającym argumentem przemawiającym za zdolnością do pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie można zgodzić się z kolejnymi zarzutami organu rentowego zawartymi w piśmie z dnia 24 czerwca 2013 roku (k. 44-45), a odnoszącymi się do okoliczności, że lekarze leczący wnioskodawcę i wystawiający zaświadczenia o stanie zdrowia wskazywali, iż u Z. S.rozpoznawali upośledzenie umysłowe lekkie z zaburzeniami zachowania, a nie upośledzenie umiarkowane. Przede wszystkim wskazać należy, iż wbrew twierdzeniom organu rentowego lekarze leczący wnioskodawcę rozpoznawali również upośledzenie umysłowego umiarkowanego stopnia. I tak w załączonych do dokumentacji medycznej z 2005 roku historii choroby z poradni psychologicznej wynika, iż psycholog mgr B. Ł.wskazała, że wyniki przeprowadzonego testu Wechslera wskazują na upośledzenie umysłowe umiarkowanego stopnia (wizyta z dnia 18.10.2004 r.) i na podstawie opinii psychologa lekarz psychiatra J. C.wskazał w zaświadczeniu o stanie zdrowia z dnia 21 kwietnia 2005 roku na upośledzenie umysłowego w stopniu umiarkowanym. Na podstawie zaświadczeń pochodzących od wskazanych wyżej lekarzy również lekarz orzecznik ZUS w dniu 31 maja 2005 roku rozpoznał zaburzenia dysforyczne u osoby z upośledzeniem umysłowym umiarkowanym (dokumentacja medyczna koperta k. 4). Również w kolejnym badaniu z dnia 21 czerwca 2006 roku (koperta k. 2) Lekarz Orzecznik ZUS rozpoznał zachowania dysforyczne u osoby upośledzonej umysłowo w stopniu umiarkowanym. Orzeczenia te były podstawą przyznania przez organ rentowy renty socjalnej. Dopiero w późniejszych zaświadczeniach o stanie zdrowia pochodzących od 2009 roku lekarze prowadzący wskazywali na upośledzenie umysłowe w lekkim stopniu. Nie oznacza to jednak, że w stosunku do wnioskodawcy można kategorycznie postawić wniosek, iż stopień występującego u niego upośledzenia jest na poziomie lekkiego. Jak podkreślił bowiem biegły B. J.w swojej opinii ustnej złożonej na rozprawie w dniu 11 września 2013 roku, przy uzyskaniu w teście W.wyniku na pograniczu upośledzenia w stopniu umiarkowanym i w stopniu lekkim, rozpoznania również będą balansowały między upośledzeniem lekkim a umiarkowanym.

Również biegła psychologM. P.w swojej opinii ustnej uzupełniającej wskazała, że w historii choroby wnioskodawcy znajdują się zapisy o umiarkowanym stopniu upośledzenia pochodzące od lekarza psychologa konsultanta ZUS mgr. A. R.i psychologa mgr. B. Ł.. W ocenie biegłej głębokość deficytu intelektualnego wnioskodawcy pogłębia się. Podczas wykonanych badań w okresie dziecięcym u Z. S.stwierdzano stopień upośledzenia w stopniu lekkim (orzeczenie Ośrodka Selekcji Dzieci w R.z dnia 26 maja 1972 roku), podczas gdy badania przeprowadzane w okresie późniejszym wskazywały na regres choroby i upośledzenie w stopniu umiarkowanym. Biegła również podniosła, że skala inteligencji Wechslera, którą się posługiwała podczas badania, posiada średnią 100, natomiast odchylenie standardowe w tej skali wynosi 15 punktów. Za upośledzenie przyjmuje się przedział, który rozpoczyna się od drugiego odchylenia standardowego. Zatem poniżej 70 do 55 występuje upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, a poniżej 55 w stopniu umiarkowanym. Na głębokość upośledzenia składa się zarówno ten cyfrowy wynik z badania Weschlera jak i przystosowanie społeczne oraz przystosowanie emocjonalne. Biegła w swojej opinii stwierdziła bardzo niską zdolność wnioskodawcy w zakresie uczenia się, przyswajania nowych informacji oraz słabe rozumienie ocen i norm społecznych a także zaburzenia mowy w postaci jąkania oraz tiki nerwowe. Ustalony przez biegłą stopień upośledzenia umiarkowanego, z uwagi na wiek wnioskodawcy, nie będzie się poprawiać. Nie ma w tym zakresie rokowań co do poprawy.

Biegły B. J.w swojej opinii ustnej uzupełniającej podkreślił, że decydujące znaczenia dla wydania przez niego opinii miała opinia biegłej psycholog M. P.Mając na uwadze opinię ustną psychologiczną, biegły B. J.ostatecznie zmienił swoje wcześniejsze stanowisko i uznał wnioskodawcę za całkowicie niezdolnego do pracy nie trwale, tak jak to uczynił w opiniach pisemnych, ale okresowo na okres 3 lat - do 30 czerwca 2015 roku. Wskazał jednak, że szanse poprawy stanu zdrowia Z. S.są nikłe. Ponadto biegły podkreślił, że u wnioskodawcy zostały stwierdzone organiczne uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Również biegły J. B.w swojej opinii ustnej złożonej na rozprawie w dniu
11 września 2013 roku, po zapoznaniu się z opinią biegłej psycholog M. P.oraz opinią biegłego psychiatry B. J.zmienił swoją opinię pisemną
i ostatecznie uznał wnioskodawcę za całkowicie niezdolnego do pracy z powodu upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym. Biegły ten wskazał, że uzyskany przez Z. S.wynik 53 jest wynikiem na pograniczu upośledzenia lekkiego i umiarkowanego. Jednak opiniowany nigdy nie pracował a jego motywacja do pracy nad sobą jest niska . Wszystkie te okoliczności wpływają na zmianę jego pierwotnej opinii.

W niniejszej sprawie, w ocenie Sadu Okręgowego, brak jest podstaw do wnioskowania, iż obecny stan zdrowia wnioskodawcy uległ poprawie w stosunku do stanu jaki istniał w okresie, którym ZUS nie negował prawa do przedmiotowego świadczenia.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uznał, że wnioskodawczyni spełniła przesłanki z art. 4 ust. l powoływanej ustawy i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy prawo do renty socjalnej na okres od dnia 1 lipca 2012 roku do 30 czerwca 2015 roku.