Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2025 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie: Przewodniczący: sędzia Agnieszka Leżańska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2025 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku K. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość świadczenia

na skutek odwołania ubezpieczonego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z dnia (...), znak: (...)

oddala odwołanie.

Sygnatura akt V U 833/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia (...) roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. odmówił K. M. prawa do przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołując się na art. 194e w zw. z 194 c ustawy o rentach i emeryturach z FUS wskazał, że odmawia ponownego ustalenia wysokości emerytury, ponieważ wnioskodawca nie był uprawniony do świadczenia emerytalnego od 1 stycznia 2009 roku do 30 września 2011 roku i jego świadczenie nie było zawieszone od 1 października 2011 roku na podstawie art. 103 a w/w ustawy.

Od tej decyzji odwołał się K. M., wnosząc o jej zmianę i ponowne ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 194e ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego odwołanie, podtrzymując argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

ubezpieczony K. M. urodził się (...) (okoliczność bezsporna).

Decyzją z dnia (...) roku organ rentowy przyznał wnioskodawcy emeryturę w ostatecznej wysokości od dnia (...) roku. Podstawę obliczenia świadczenia stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę, które wyniosło 207,10 miesięcy. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej (dowód: decyzja z (...) r. k. 36 – akt sprawy V U 360/24).

W dniu (...) roku ubezpieczony złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego. Wskazał jednocześnie na zakres składanego wniosku, zaznaczając rubrykę „ponowne obliczenie świadczenia z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia”, nadto zamieścił odręczny dopisek „Art.194e”. Natomiast w rubryce „inny sposób ponownego obliczenia świadczenia”, gdzie można wskazać sposób ponownego obliczenia świadczenia inny niż wymienione na druku, wnioskodawca nie dokonał żadnego wpisu (dowód: wniosek k.12-13- w aktach ZUS)

Decyzją z dnia (...) roku organ rentowy, na podstawie art. 114 ustawy o rentach i emeryturach z FUS, odmówił przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że decyzją o przyznaniu emerytury z dnia (...) roku ustalono wysokość emerytury, z uwzględnieniem średniego dalszego trwania życia 207,10 miesięcy, obowiązującego dla podwyższonego wnioskodawcy wieku emerytalnego tj. 66 lat i 1 miesiąca według tablicy średniego dalszego trwania życia obowiązującej w okresie od kwietnia 2016 roku do marca 2017 roku, które było korzystniejsze, niż średnie dalsze trwanie życia ustalone na podstawie tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągniecia przez wnioskodawcę wieku 65 lat, tj. według tablicy średniego dalszego trwania życia obowiązującej w okresie od kwietnia 2015 r. do marca 2016 r. (208,60 miesięcy). Nadto wskazano, że do wniosku o przeliczenie emerytury wnioskodawca nie przedłożył żadnych nowych dowodów mających wpływ na jej wysokość.

Wyrokiem z dnia 1 lutego 2025 roku, w sprawie sygn. akt VU 360/24, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił odwołanie ubezpieczonego (dowód: decyzja ZUS k. 14 – w aktach ZUS, wyrok Sadu Okręgowego z dnia 11 lutego 2025r. sygn. akt V U 360/24- w aktach sprawy V U 360/24).

Decyzją z dnia (...) roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. odmówił K. M. prawa do przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu decyzji Zakład, powołując się na art. 194e w zw. z 194 c ustawy o rentach i emeryturach z FUS, wskazał, że odmawia ponownego ustalenia wysokości emerytury, ponieważ wnioskodawca nie był uprawniony do świadczenia emerytalnego od 1 stycznia 2009 roku do 30 września 2011 roku i jego świadczenie nie było zawieszone od 1 października na podstawie art. 103 a w/w ustawy (dowód: decyzja ZUS k. 16- w aktach ZUS).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

odwołanie jest nieuzasadnione i podlega oddaleniu.

Na wstępie wskazać należy, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, które inicjowane jest odwołaniem od decyzji organu rentowego, przedmiot i zakres rozpoznania sprawy oraz wyroku sądu wyznacza treść owej decyzji, a dopiero w drugiej kolejności zakres odwołania (art. 477 ⁹ i art. 477 ¹⁴ k.p.c.). Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma bowiem charakter postępowania kontrolnego, badającego poprawność i zasadność decyzji wydanej przez organ rentowy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 roku, II UK 275/11). A zatem w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu.

W niniejszej sprawie ZUS odmówił przeliczenia świadczenia wnioskodawcy powołując się na art. 194e ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023r. 1251), dalej „ustawa emerytalna”. Sąd w niniejszej sprawie nie zajmował się możliwością ustalenia wysokości świadczenia wnioskodawcy na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej, albowiem kwestia była przedmiotem decyzji organu rentowego z dnia (...) roku, będącej przedmiotem osądu w sprawie VU 360/24.

Na wstępie wskazać należy, iż przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rozróżniają pojęcie „prawa do świadczenia" lub „ustalenia wysokości świadczenia" (art. 118), prawo do emerytury (art. 24), wysokość świadczenia (art. 25, 26 czy art. 194c). Przepis art. 195c dotyczy wysokości świadczenia, w którym ustawodawca przewidział, możliwość ponownego, korzystniejszego od zasad ogólnych, ustalenia wysokości świadczenia dla osób, które złożyły wnioski o emeryturę w latach 2009-2010, a którym świadczenie zostało zawieszone od 1 października 2011 roku, jednakże uzależnił skorzystanie z niej od spełnienia warunku niepobierania zawieszonej emerytury przez 18 miesięcy. Tym samym osoby, które go nie spełnią, mogą wprawdzie przeliczyć wysokość emerytury po rozwiązaniu stosunku pracy, ale na zasadach ogólnych - świadczenie zostanie zatem wyliczone wg kwoty bazowej albo średniego dalszego trwania życia na dzień złożenia wniosku, którego mogliby nie składać, gdyby wiedzieli, że zostanie w stosunku do nich zmieniona treść ryzyka emerytalnego. Przepisy art. 194c i 194c znajdują się w dziale 2 pt. „Przepisy końcowe”. Tym samym, mając na uwadze systematykę uregulowania ww. przepisów, błędnie ubezpieczony interpretuje art. 194e w oderwaniu od art. 194 c, bowiem tylko spełnienie przesłanek wynikających z art. 195 c daje możliwość przeliczenia wysokości emerytury na podstawie art. 194e.

Innymi słowy, kwestię ponownego ustalenia wysokości emerytury przyznanej na podstawie art. 24-26 ustawy emerytalnej reguluje art.194e ust. 1 do 3 który stanowi, że emeryt, któremu przyznano emeryturę na podstawie art. 24 ust. 1 i obliczono jej wysokość zgodnie z art. 26, może zgłosić wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury na zasadach określonych w ust. 2-5. Wysokość emerytury oblicza się według zasad określonych w art. 26. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego po pomniejszeniu o kwotę stanowiącą iloczyn kwoty pobieranej emerytury, ustalonej na dzień jej przyznania po raz pierwszy w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz liczby miesięcy pobierania tej emerytury.

Co istotne, wbrew stanowisku skarżącego, powyższy przepis dotyczy osób, znajdujących się w sytuacji faktycznej określonej w art. 194c ustawy. Zgodnie z art. 194c ustawy, jeżeli w okresie od dnia 1 stycznia 2009 roku do dnia 30 września 2011 roku emeryt pobierał emeryturę, do której prawo zostało zawieszone od dnia 1 października 2011 roku na podstawie art. 103a, może zgłosić wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury na zasadach określonych w art. 194d-194h, o ile nie pobrał emerytury wskutek tego zawieszenia przez co najmniej 18 miesięcy. Wyjaśniając dalej, art. 103a ustawy wskazuje, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

W ocenie Sądu, w sprawie nie zachodzą okoliczności faktyczne uzasadniające zastosowanie wobec wnioskodawcy normy zawartej w przywołanym art. 194c, a w konsekwencji także norm zawartych w art. 194d - 194h ustawy, bowiem ubezpieczony nabył prawo do emerytury na mocy decyzji z dnia (...) roku. Już ta okoliczność powoduje, że niewątpliwie ubezpieczony nie spełniał warunku określonego w art. 194c ustawy. Nadto świadczenie to nie było zawieszone od 1 października 2011 roku na podstawie art. 103a ustawy.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd orzekł, jak w wyroku.