Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant st. sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 11 września 2017 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 1018/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 września 2017 roku, znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił R. K. prawa do emerytury górniczej, wskazując, że wnioskodawca nie udokumentował wymaganego 25-letniego okresu pracy górniczej, a jedynie 17 lat, 1 miesiąc i 29 dni pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym nie uwzględniono okresu od dnia 1 marca 1999 roku do nadal na stanowiskach górnik odwadniacz złoża, operator przenośników wielkogabarytowych, gdyż nie figurują one w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku, a na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej, ponieważ wnioskodawca realizował prace związane z odwadnianiem złoża. ZUS wskazał, że prace te nie są „pracami przodkowymi”, ponieważ nie są wykonywane bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji, transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących, transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

W odwołaniu z dnia 10 października 2017 roku reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika R. K. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury górniczej w wyniku zaliczenia do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym okresu od dnia 1 marca 1999 roku do nadal ma stanowiskach: górnik odwadniacz złoża, operator przenośników wielkogabarytowych i górnik kopalni odkrywkowej. W uzasadnieniu pełnomocnik wskazał, że w spornym okresie wnioskodawca pracował jako górnik kopalni odkrywkowej bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w oddziałach górniczych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powielając argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

Wnioskodawca R. K. urodził się w dniu (...). W dniu 16 czerwca 2017 roku wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury. Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i od dnia 4 czerwca 1985 roku pracuje w (...) S.A (wcześniej (...) Spółka Akcyjna).

(dowód: wniosek o emeryturę k. 2-5 akt emerytalnych, umowa o pracę z dnia 4 czerwca 1985 roku, k. 1 akt osobowych wnioskodawcy)

Z dniem 1 marca 1999 roku pracodawca powierzył R. K., zajmującemu dotychczas stanowisko montera urządzeń instalacji sanitarnych, posadę górnika odwadniacza złoża w oddziale (...). Ubezpieczony realizował obowiązki górnika odwadniacza złóż do dnia 31 marca 2002 roku.

W okresie od dnia 1 kwietnia 2002 roku do dnia 16 listopada 2006 roku wnioskodawca zajmował stanowisko operatora przenośników wielkogabarytowych, z tym że w okresie od dnia 1 kwietnia 2002 roku do dnia 31 sierpnia 2002 roku pracował w oddziale (...), a w okresie od dnia 1 września 2002 roku do dnia 16 listopada 2006 roku w oddziale (...).

Od dnia 17 listopada 2006 roku R. K. zajmuje stanowisko górnika kopalni odkrywkowej w następujących oddziałach:

- od dnia 17 listopada 2006 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku – w oddziale (...),

- od dnia 1 stycznia 2009 roku do dnia 31 lipca 2009 roku – w oddziale (...),

- od dnia 1 sierpnia 2009 roku do dnia 31 grudnia 2011 roku – w oddziale (...),

- od dnia 1 stycznia 2012 roku do nadal – w oddziale (...).

(dowód: angaże: z dnia 26 lutego 1999 roku, k. 31, z dnia 24 maja 1999 roku, k. 34, z dnia 14 stycznia 2000 roku, k. 36, z dnia 13 listopada 2001 roku, k. 37, z dnia 29 marca 2002 roku, k. 40, z dnia 3 września 2002 roku, k. 43, z dnia 13 kwietnia 2006 roku, k. 50, z dnia 29 grudnia 2006 roku, k. 57, z dnia 6 września 2007 roku, k. 61, z dnia 28 listopada 2007 roku, k. 63, z dnia 13 marca 2008 roku, k. 67, z dnia 5 września 2008 roku, k. 69, z dnia 8 września 2008 roku, k. 70, z dnia 16 stycznia 2009 roku, k. 71, z dnia 28 lipca 2009 roku, k. 74, z dnia 4 sierpnia 2009 roku, k. 76, z dnia 18 grudnia 2009 roku, k. 79, z dnia 28 lipca 2010 roku, k. 82, z dnia 11 sierpnia 2011 roku, k. 85, z dnia 30 grudnia 2011 roku, k. 87, z dnia 5 lipca 2012 roku, k. 89, z dnia 27 listopada 2012 roku, k. 91, z dnia 2 sierpnia 2013 roku, k. 95, z dnia 1 sierpnia 2014 roku, k. 96, z dnia 8 maja 2017 roku, k. 102 akt osobowych wnioskodawcy)

W dniu 20 kwietnia 1999 roku R. K. odbył przygotowanie zawodowe w specjalności taśmowego – konserwatora tras.

(dowód: zaświadczenie o przygotowaniu zawodowym, k. 33 akt osobowych wnioskodawcy)

We wniosku o nadanie stopnia górniczego z dnia 27 lipca 2006 roku pracodawca R. K. wskazał, że R. K. pracuje w brygadzie remontowej związanej z organizacją remontów układu (...) (remonty, przesuwka, przebudowy, roboty ziemne.

(dowód: wniosek o nadanie stopnia górniczego, k. 55 akt osobowych wnioskodawcy)

W okresie od dnia 1 marca 1999 roku do dnia 30 marca 2002 roku wnioskodawca wykonywał jednocześnie obowiązki polegające na eksploatowaniu taśmociągu i świadczeniu prac odwodnieniowych. Sztygar zmianowy decydował o tym, do jakich konkretnie prac był kierowany wnioskodawca. Jako obchodowy wnioskodawca kontrolował taśmy, zestawy, krążniki, eliminował zagrożenia, pilnował, aby nie dochodziło do awarii i w razie konieczności wymieniał części maszyn. Wykonywał również czynności polegające na dokonywaniu drobnych napraw, czyszczeniu konstrukcji taśmociągu, obsługiwał stacje napędowe i zwrotne. Pracował też przy skracaniu, przesuwaniu, poziomowaniu i osiowaniu przenośników taśmowych, usuwał zagrożenia ruchowe na koparkach wielonaczyniowych. Jako odwadniacz był odpowiedzialny za obsługę pomp, stanowisk pompowych i układów odwodnieniowych. Montował i demontował pompy pływające w rząpiach. Wymieniał, łączył i składał rury w kolektorze, likwidował przecieki. Obowiązki realizował na terenie całej odkrywki.

Od dnia 1 kwietnia 2002 roku wnioskodawca zajmował się wyłącznie przenośnikami wielkogabarytowymi i realizował prace odwodnieniowe co najwyżej sporadycznie. Ponadto w okresie od dnia 17 listopada 2006 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku ubezpieczony pracował dodatkowo przy obsłudze zwałowarek, czyszcząc gąsienice i pracując przy obsłudze tych maszyn. Ponadto realizował obowiązki przy przesuwaniu, rozbudowie, osiowaniu przenośników taśmowych, usuwaniu zagrożeń ruchowych, czyszczeniu gąsienic i metalowych elementów układu (...). Usuwał zagrożenia ruchowe zarówno na koparkach, jak i na przenośnikach taśmowych. Ponadto nadal obsługiwał stacje napędowe, które znajdowały się na początku przenośnika i stacje zwrotne, położone na jego końcowym odcinku. Przenośniki taśmowe ciągnęły się na długości nawet do dwudziestu kilometrów od koparki urabiającej w przodku do zwałowarki i na tym obszarze realizował swoje obowiązki ubezpieczony. Nadzorowanie stanu przenośników polegało na monitorowaniu stanu taśm, zestawów, rolek, łożysk oraz kontrolowaniu ich pracy za pomocą kamer termowizyjnych. Pomimo zmian nazewnictwa oddziałów, do których przypisany był wnioskodawca, zakres jego czynności nie uległ zmianie do chwili obecnej. Wnioskodawca pracował i pracuje w czterobrygadowym systemie pracy.

(dowód: zeznania wnioskodawcy, nagranie od minuty 1:54 do minuty 23:53 w związku z nagraniem od minuty 56:08 do minuty 58:57, zeznania świadków: M. M., nagranie od minuty 25:21 do minuty 35:40, P. P., nagranie od minuty 35:40 do minuty 48:56, B. S., nagranie od minuty 48:56 do minuty 56:08. protokół z rozprawy z dnia 19 czerwca 2018 roku, k. 26 – 31 akt sprawy)

W charakterystykach stanowisk pracy R. K. pracodawca ubezpieczonego podał, że wykonywał on następujące obowiązki:

1) w okresie od dnia 1 marca 1999 roku do dnia 31 marca 2002 roku na stanowisku górnika odwadniacza złóż w oddziale (...), realizując następujące prace:

- montaż , demontaż i obsługa pomp pływających w rząpiach w wyrobisku górniczym,

- budowa , utrzymanie i likwidacja kolektorów odprowadzających wodę ze stanowisk pompowych w wyrobisku górniczym,

- prace przy przesuwaniu przenośników taśmowych w wyrobisku górniczym (osiowanie , poziomowanie),

- usuwanie zagrożeń ruchowych na koparkach wielonaczyniowych i przenośnikach taśmowych (wymiana krążników, zestawów, uszczelnień),

- czyszczenie konstrukcji , gąsienic koparek wielonaczyniowych i przenośników taśmowych w wyrobisku górniczym,

- prace przy przemieszczaniu i zabudowie elementów układu (...) (człony, stacje zwrotne, krążniki).

2) w okresie od dnia 1 kwietnia 2002 roku do dnia 31 lipca 2009 roku na stanowiskach operatora przenośników wielkogabarytowych i górnika kopalni odkrywkowej w oddziałach (...), (...), (...), realizując następujące prace:

- nadzór i kontrola nad prawidłową pracą taśm na przenośnikach taśmowych,

- czyszczenie konstrukcji, gąsienic koparek wielonaczyniowych i przenośników taśmowych,

- usuwanie zagrożeń ruchowych na koparkach wielonaczyniowych i przenośnikach taśmowych (wymiana krążników, zestawów, uszczelnień),

- prace przy przesuwaniu przenośników taśmowych w wyrobisku górniczym (osiowanie , poziomowanie),

- prace przy przemieszczaniu i zabudowie elementów układu (...) (człony, stacje zwrotne, krążniki).

3) w okresie od dnia 1 sierpnia 2009 roku do nadal w oddziale (...) (...) na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej, realizując prace:

- związane z obsługą przenośników taśmowych transportujących węgiel brunatny, nadkład i kopaliny towarzyszące,

- przy przemieszczaniu i zabudowie elementów układu (...) w wyrobisku górniczym,

- remonty bieżące, naprawy i czyszczenie przenośników taśmowych,

- bieżące utrzymanie urządzeń odwodnienia powierzchniowego (rowów korytkowych, trapezowych i piaskowników).

(dowód: charakterystyki stanowisk pracy wnioskodawcy, k. 27 – 28 akt emerytalnych)

Na posiedzeniu w dniach 8 sierpnia 2012 roku Komisja Weryfikacyjna ustaliła, że wnioskodawca w okresach od dnia 1 marca 1999 roku do dnia 31 sierpnia 2002 roku i od dnia 1 września 2002 roku do dnia 14 stycznia 2007 roku stale przez 1789 dniówek pracował jako górnik kopalni odkrywkowej.

(dowód: protokoły z posiedzenia Komisji weryfikacyjnej z dnia 8 sierpnia 2012 roku, k. 9 – 12 akt osobowych wnioskodawcy)

W świadectwie wykonywania pracy górniczej z dnia 1 czerwca 2017 roku pracodawca ubezpieczonego podał, że R. K. w okresie od dnia 4 czerwca 1985 roku był zatrudniony w (...), a w okresie od dnia 1 marca 1999 roku do nadal zajmował stanowisko górnika kopalni odkrywkowej, to jest stanowisko wymienione w rozporządzeniu (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku, Zał. nr 3, Dz. III, poz. 1.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej z dnia 1 czerwca 2017 roku, k. 8 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia
17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.), zwana dalej ustawą. Zgodnie z art. 50 a ust. 1 ustawy emerytura górnicza przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) ukończył 55 lat życia;

2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej
co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis z art. 50b ustawy stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy. W myśl art. 50 c ust. 1 pkt 4 ustawy za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Przepis art. 50d ust. 1 ustawy stanowi zaś, że przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego: w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych (pkt 1) oraz w drużynach ratowniczych (pkt 2).

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie zaliczane jest do pracy górniczej oraz wykonywanej w przodkach uwzględnianej w wymiarze półtorakrotnym, powinno ustalić rozporządzenie wydane na podstawie delegacji ustawowej z art. 50 d ust. 3. Ponieważ rozporządzenie takie nie zostało wydane, obowiązuje nadal (z mocy art. 194 wskazanej ustawy) wykaz stanowisk zawarty w załączniku nr 2 i 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 r. Nr 2, poz. 8), wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 5 ust. 5 i art. 6 ust. 3 nieobowiązującej ustawy z dnia 1 lutego 1983 roku o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (tekst jedn. Dz. U. z 1995 r., Nr 30, poz. 154). Wykaz ten obowiązuje jednak jedynie w takim zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Rozporządzenie wykonawcze nie może bowiem przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca. Tym samym, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowić muszą zawsze punkt wyjścia do oceny zasadności roszczeń emerytalnych ubezpieczonego.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 kwietnia 2010 roku (I UK 339/09, LEX nr 607444), zasady nabywania prawa do emerytur górniczych odbiegają od zasad obowiązujących powszechnie, co wynika z charakteru pracy górniczej, angażującej we wzmożonym stopniu siły fizyczne i psychiczne zatrudnionych. Z tego powodu ustalając ogólne zasady nabywania prawa do górniczej emerytury ustawodawca uznał za pracę na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego tylko zatrudnienie łączące się z wykonywaniem czynności o określonym charakterze i na wyszczególnionych w rozporządzeniu stanowiskach pracy. Jest to w pełni uzasadnione, jeśli uwzględni się charakter zatrudnienia na odkrywce. Z uwagi na warunki jego wykonywania i stopień bezpieczeństwa, wpływające na obciążenie fizyczne i psychiczne, nie może równać się ona z charakterem zatrudnienia pod ziemią. Dlatego też przepisy normujące zasady nabywania prawa do emerytury górniczej muszą być wykładane ściśle, przede wszystkim przy uwzględnieniu ich wykładni gramatycznej, zaś dla oceny charakteru pracy górniczej nie mogą mieć decydującego znaczenia ani zakładowe wykazy stanowisk, ani protokoły komisji weryfikacyjnej kwalifikujące określone zatrudnienie jako pracę górniczą. Dotyczy to także pracy górniczej zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym. W konsekwencji, ani rozporządzenie wykonawcze, ani tym bardziej wewnętrzne zarządzenia pracodawcy nie mogą przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca.

Powyższe rozważania prowadzą także do wniosku, że o uznaniu zatrudnienia jako pracy górniczej, w tym w wymiarze półtorakrotnym, nie przesądza nazwa stanowiska, użyta w wydanym przez pracodawcę świadectwie wykonywania pracy górniczej, odpowiadająca nomenklaturze zawartej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, lecz pozytywna weryfikacja dokumentu pod kątem zgodności rzeczywiście wykonywanej przez pracownika pracy z ustawowymi wymaganiami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2010 r., I UK 30/10, LEX nr 590314).

Kwestią sporną między stronami było wyłącznie to, czy wnioskodawca posiada wymagany 25-letni okres pracy górniczej (wymagany wiek wnioskodawcy oraz brak przynależności roszczącego do otwartego funduszu emerytalnego są w sprawie niesporne). Organ rentowy przyjął bowiem zaskarżoną decyzją, że ubezpieczony legitymuje się pracą górniczą w wymiarze jedynie 17 lat, 1 miesiąc i 29 dni. Powyższe wynika z tego, że ZUS nie zaliczył do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym okresu od dnia 1 marca 1999 roku do nadal podnosząc, że stanowiska górnika odwadniacza złoża i operatora przenośników taśmowych wielkogabarytowych, które wnioskodawca zajmował do dnia 16 listopada 2006 roku nie figurują w załączniku nr 3 do rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku. Z kolei okresu od dnia 17 listopada 2006 roku ZUS nie uwzględnił dlatego, że z dokumentacji pracowniczej i charakterystyki stanowiska skarżącego wynikało, że wykonywał on te same czynności, jak na stanowisku operatora przenośników taśmowych. Okresy sporne ZUS zaliczył do pracy górniczej, ale określonej w art. 50 c ust. 1 pkt 4 ustawy w związku z art. 50 b ustawy. Wnioskodawca z takim stanowiskiem organu rentowego się nie zgadzał, wskazując, że okresy jego zatrudnienia od dnia 1 marca 1999 roku należy zaliczyć do pracy w wymiarze półtorakrotnym. Powoływał się przy tym na treść wystawionego mu świadectwa wykonywania pracy górniczej oraz ustalenia zakładowej Komisji Weryfikacyjnej.

Należy podkreślić, że przepis art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy, który wskazuje jaka praca może być zaliczona w wymiarze półtorakrotnym, stanowi o pracy w przodku na odkrywce, co oznacza, że przodek jest pojęciem węższym od pojęcia odkrywki. Przepisy nie definiują jednak pojęcia przodka i prac przodkowych. Przyjęcie tezy, że przodkiem w kopalni węgla brunatnego jest każde miejsce prowadzenia robót górniczych związanych z odwadnianiem, udostępnianiem i eksploatacją złoża kopaliny, jej transportem i transportem nadkładu, a nadto zwałowaniem nadkładu (tj. związane z pracą koparek, spycharek, ładowarek, zwałowarek) nie odpowiada pojęciu "pracy przodkowej", wynikającej z wykładni przepisów art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W orzecznictwie Sądu Najwyższego kwestionuje się również zasadność rozszerzania samego pojęcia przodka wydobywczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2011 roku, I UK 395/10). Pojęcie przodka musi być wykładane w sposób ścisły. Praca przodowa polega wyłącznie na urabianiu i ładowaniu urobku albo jest bezpośrednio związana z procesem urabiania urobku. Natomiast pod określeniem "inne prace przodkowe" rozumieć trzeba inne prace górnicze w przodku, jednakże rodzajowo nie mniej obciążające niż wymienione w powołanym przepisie ustawy art. 50d ust. 1 pkt 1 (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis i wskazane w nim orzecznictwo).

Przenosząc powyższe na grunt analizowanej sprawy, stwierdzić należy, że zaliczeniu do stażu pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym nie podlega okres zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 1 marca 1999 roku do nadal. Z dokumentacji prowadzonej przez pracodawcę ubezpieczonego wynika, że wnioskodawca łączył w ww. okresie obowiązki górnika odwadniacza złoża i górnika eksploatacji taśmociągów. Na tych stanowiskach wnioskodawca nie wykonywał prac, które odpowiadają definicji pracy przodkowej sformułowanej przez ustawodawcę w art. 50d ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Ustaleń w zakresie prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie od dnia 1 marca 1999 roku do nadal Sąd dokonał na podstawie zalegającej w aktach osobowych i aktach sprawy dokumentacji, a przede wszystkim charakterystyki pracy sporządzonej przez pracodawcę ubezpieczonego, a także zeznań świadków M. M., P. P., B. S. i samego wnioskodawcy.

Należy wskazać, że w charakterystyce pracy wystawionej wnioskodawcy pracodawca podał, że w spornym okresie wnioskodawca wykonywał prace polegające na montażu, demontażu i obsłudze pomp pływających w rząpiach w wyrobisku górniczym, budowie , utrzymaniu i likwidacji kolektorów odprowadzających wodę ze stanowisk pompowych w wyrobisku górniczym, prace przy przesuwaniu przenośników taśmowych w wyrobisku górniczym (osiowanie , poziomowanie), usuwaniu zagrożeń ruchowych na koparkach wielonaczyniowych i przenośnikach taśmowych (wymiana krążników, zestawów, uszczelnień), czyszczeniu konstrukcji , gąsienic koparek wielonaczyniowych i przenośników taśmowych w wyrobisku górniczym oraz prace przy przemieszczaniu i zabudowie elementów układu (...) (człony, stacje zwrotne, krążniki). Od dnia 1 kwietnia 2002 roku obowiązki wnioskodawcy zmieniły się w ten sposób, że realizował on stale obowiązki związane z przenośnikami taśmowymi. Ubezpieczony zajmował się skracaniem, przedłużaniem, osiowaniem przenośników, usuwał zagrożenia ruchowe, czyścił gąsienice i metalowe elementy znajdujące się na koparkach i przenośnikach taśmowych. Co więcej obsługiwał stacje napędowe i zwrotne znajdujące się na przenośnikach. Czynności odwodnieniowe polegające na bieżącym utrzymaniu urządzeń odwodnienia powierzchniowego (rowów korytkowych, trapezowych i piaskowników) realizował jedynie sporadycznie. W okresie od dnia 17 listopada 2006 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku ubezpieczony pracował dodatkowo przy obsłudze zwałowarek, czyszcząc je i konserwując. Jednakże ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że obowiązki te ubezpieczony wykonywał jedynie okazjonalnie. Głównym zadaniem wnioskodawcy było bowiem usuwanie zagrożeń na przenośnikach taśmowych. Powyższe polegało na monitorowaniu stanu taśm, zestawów, rolek, łożysk oraz kontrolowaniu ich pracy za pomocą kamer termowizyjnych.

Konkludując, do czynności świadczonych przez wnioskodawcę w okresie od dnia 1 marca 1999 roku do nadal należały obowiązki, takie jak;

- nadzór i kontrola nad prawidłową pracą taśm na przenośnikach taśmowych,

- czyszczenie konstrukcji, gąsienic koparek wielonaczyniowych i przenośników taśmowych,

- usuwanie zagrożeń ruchowych na koparkach wielonaczyniowych i przenośnikach taśmowych,

- prace przy przesuwaniu przenośników taśmowych,

- prace przy przemieszczaniu i zabudowie elementów układu (...),

- a ponadto czynności odwodnieniowe świadczone głównie w okresie do dnia 31 marca 2002 roku.

Powyższe jednoznacznie wynika nie tylko z zeznań świadków i samego wnioskodawcy, ale i zgromadzonej dokumentacji pracowniczej charakterystyki stanowisk pracy, angaży, wniosku o nadanie stopnia górniczego, czy potwierdzenia uzyskania uprawnień na tamowego – konserwatora tras.

Wykonywane przez wnioskodawcę prace odwodnieniowe na odkrywce miały na celu przygotowanie terenu pod wydobycie kopaliny. Nie miały natomiast bezpośredniego związku z urabianiem kopalin, ładowaniem urobku, montażem, likwidacją i transportem obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych. Nie były to też „inne prace przodkowe" w rozumieniu art. 50 d ustawy, gdyż pod pojęciem tym należy rozumieć inne prace górnicze w przodku, rodzajowo nie mniej obciążające niż wymienione w powołanym przepisie ustawy, a zatem takie, które należy wiązać z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin. Takich prac wnioskodawca nie wykonywał. Podejmowane przez ubezpieczonego w spornym okresie czynności pracownicze takie jak: obsługa pomp, stanowisk pompowych i układów odwodnieniowych. montowanie i demontowanie pomp pływających w rząpiach, wymiana, łączenie i składanie rur w kolektorze, likwidowanie przecieków nie dają podstawy do przyjęcia, że ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy wykonywaniu pracy przodkowej, która podlega zaliczeniu do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym.

Odnieść się również należy do okoliczności, że w spornym okresie wnioskodawca świadczył czynności górnika eksploatacji taśmociągów. Takie to bowiem stanowisko ubezpieczony faktycznie zajmował, realizując obowiązki w postaci nadzorowania pracy taśm, usuwaniu zagrożeń ruchowych na przenośnikach, prac przy przebudowie układu (...). Prace górnicze związane z eksploatacją, konserwacją i remontami urządzeń będących częścią składową układu technologicznego: koparka, taśmociąg, zwałowarka węgla nie mieszczą się w definicji pracy w przodkach z art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 listopada 2012 roku, III AUa 437/12, LEX). Skoro zatem skarżący w spornym okresie wykonywał pracę górnika eksploatacji taśmociągów, niedopuszczalne było kwalifikowanie jego zatrudnienia, jako pracy na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej w świadectwie pracy górniczej wystawionym przez pracodawcę. Tym samym ZUS prawidłowo zanegował treść tego świadectwa, jak i protokół Komisji Weryfikacyjnej. Nie miała również znaczenia dla rozstrzygnięcia okoliczność, że pracodawca ubezpieczonego sporządził ewidencję dniówek pracy skarżącego zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym. W realiach niniejszego postępowania ustalono bowiem, że pracodawca błędnie interpretował pojęcie pracy przodkowej, zaliczając do niej czynności świadczone przez górnika – odwadniacza i taśmowego – konserwatora tras, bo takie czynności ubezpieczony faktycznie realizwoał.

Wskazać należy, że konserwator tras przenośnikowych na odkrywce (górnik eksploatacji taśmociągów) i górnik kopalni odkrywkowej to dwa odrębne pojęcia, którymi posłużono się w odrębnych pozycjach załącznika nr 2 i nr 3 cytowanego rozporządzenia (...). Skarżący nie wykonywał prac przodkowych związanych bezpośrednio z urabianiem i ładowaniem urobku. Do jego obowiązków należało bowiem nadzorowanie pracy taśmociągu, czyszczenie konstrukcji, drobne prace remontowe i konserwacyjne oraz uczestniczenie w przesuwaniu przenośników taśmowych. Takie zaś prace nie mogą być uznane za pracę przodkową w rozumieniu art. 50 d ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Skarżący nie udowodnił zatem, aby wykonywał pracę przodkową stale i w pełnym wymiarze obowiązującego go czasu pracy, jak wymaga art. 50d ustawy. Należy bowiem zauważyć, że aby prace górnicze, o których mowa w art. 50 d ust. 1 ustawy mogły być zaliczone przy ustalaniu prawa do emerytury w wymiarze półtorakrotnym oraz do wysokości emerytury z przelicznikiem 1,8 stosownie do treści art. 51 ust. 1 ustawy, muszą być wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Warunek wykonywania prac górniczych co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy został wskazany w art. 50 b ustawy. Przepis ten znajduje się w rozdziale 3a dotyczącym emerytur górniczych i stanowi regulację dotyczącą uwzględnienia okresów pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą przy ustalaniu prawa do emerytury. Do ustalenia zatem prawa do emerytury wystarczające jest, aby praca górnicza, tj. praca o której mowa w art. 50 c i równorzędna była wykonywana co najmniej połowę wymiaru czasu pracy. Zgodnie natomiast z art. 50 d ust. 1 przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej zalicza się w wymiarze półtorakrotnym okresy wskazane w tym przepisie. Odnosząc się zaś do załącznika nr 3 dział III rozporządzenia (...) prace te muszą być wykonane bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co jednoznacznie wynika z treści przepisu, na który powoływał się pełnomocnik wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3 sierpnia 2016, III AUa 2051/15).

Wreszcie, z całą mocą podkreślić należy, że ubezpieczony nie realizował swoich obowiązków stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w przodku. Zarówno świadkowie, jak i sam wnioskodawca podnosili w toku postępowania, że skarżący świadczył swe obowiązki na rozległym, nawet dwudziestokilometrowym obszarze, na którym przebiegał przenośnik taśmowy. Brak jest zaś jakichkolwiek podstaw dla utożsamiania miejsca pracy w przodku z obszarem całej odkrywki, na której pracę świadczoną przez ubezpieczonego wyraźnie potwierdzili zeznający w sprawie świadkowie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 kwietnia 2017 roku, sygn. akt III AUa 965/16).

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że wnioskodawca nie wykazał 25 – letniego stażu pracy górniczej i nie wypełnił podstawowej przesłanki sprecyzowanej przez ustawodawcę w art. 50a ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Dlatego też, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.