Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Renata Kabzińska

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku T. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania T. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 27 września 2013r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1376/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 września 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy T. R. prawa do emerytury.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 7 października 2013 roku, ubezpieczony wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwzględnieniem okresu zatrudnienie od 1 stycznia 1979 roku do 25 kwietnia 1973 oraz od 2 maja 1975 roku do 15 sierpnia 1980 roku, z wyłączeniem okresu służby wojskowej od 26 kwietnia 1975 roku do 10 kwietnia 1975 roku, kiedy to pracował jako spawacz gazowy i elektryczny przy remontach pojazdów rolniczych, jako pracy w warunkach szczególnych.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. R., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 13 września 2013 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-6 plik II akt ZUS).

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 29 lat, 10 miesięcy i 23 dni , w tym 6 lat, 7 miesięcy i 24 dni w warunkach szczególnych . Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu okresu od 1 stycznia 1970 roku do 25 kwietnia 1973 oraz od 2 maja 1975 roku do 15 sierpnia 1980 roku, z wyłączeniem okresu służby wojskowej od 26 kwietnia 1975 roku do 10 kwietnia 1975

Brakujący okres pracy w warunkach szczególnych, to według ZUS 8 lat , 5 miesięcy i 6 dni (bezsporne).

Wnioskodawca T. R. w okresie od w okresie od 1 sierpnia 1968 roku do 15 lipca 1980 roku był zatrudniony w Państwowym Ośrodku (...) w M. Filia W..

W okresie od 1 sierpnia 1968 roku do 1 sierpnia 1971 roku wnioskodawca był uczniem w (...) Szkole (...) Przez pierwsze dwa lata nauki wnioskodawca miał zajęcia teoretyczne, a dopiero na 3 roku, jako pracownik młodociany, odbywał w Zakładzie praktyki zawodowe, wykonując w brygadzie czynności pomocnicze. W ramach nauki zawodu konieczne było zdobycie uprawnień specjalistycznych spawacza.

W dniu 27 stycznia 1972 roku T. R. odbył trzyletnią praktyczna naukę zawodu i zdał egzamin przez (...) Komisja (...) ( dowód: protokół : k.17 w aktach osobowych wnioskodawcy)

Wnioskodawca począwszy od 1 lutego 1972 roku będąc zatrudnionym na stanowisku mechanika zajmował się spawaniem elektrycznym Do jego obowiązków należało spawanie bram, wiat, konstrukcji stalowych, ogrodzeń, konstrukcji z kształtowników, kątowników , które to wymagały czynności spawalniczych. W przedsiębiorstwie nie było podziału na wydziały. Na jednej hali wszyscy pracownicy wykonywali różne powierzone im czynności ( dowód: zeznania świadków J. L. k.23 verte oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 20 lutego 2014 roku k.25 od minuty 18.17 do minuty 24.24 oraz świadka W. K. k.23 verte- 24 oraz nagranie k.25 od minuty 24./24 do minuty 43.04. w aktach sprawy, świadectwo pracy k.4, pismo z dnia 18 stycznia 1971 roku k.20, umowa o szkolenie młodocianego w zawodzie mechanik samochodowy k.21 w aktach osobowych wnioskodawcy)

Z uwagi na fakt, że statutowym profilem zakładu były usługi dla rolnictwa, które były dotowane przez państwo i wyższe stawki wynagrodzenia obowiązywały na stanowiskach obejmujących prace związane z rolnictwem, angaże pracowników różniły się faktycznie wykonywanej przez nich pracy.

Państwowy Ośrodek (...) w M. Filia W. był Przedsiębiorstwem zajmującym się remontami maszyn rolniczych oraz produkcją równego rodzaju konstrukcji stalowych (kątowników, kształtowników) oraz usługami dla rolnictwa . Przedsiębiorstwo wykonywało różnego rodzaju konstrukcje stalowe tj. bramy, wiaty, ogrodzenia, mechanikę ciągników i maszyn rolniczych, do których konieczne były czynności spawalnicze. Regulamin pracy zakładu preferował zawody rolnicze, z uwagi na statutowy profil zakładu.

W okresie od 26 kwietnia 1973 roku do 10 kwietnia 1975 roku T. R. odbywał zasadniczą służbę woskową, po odbyciu której wnioskodawca powrócił do pracy w (...) M. Filia W. na sto samo stanowisko, gdzie dalej wykonywał prace w charakterze spawacza elektrycznego ( dowód: zeznania wnioskodawcy k.24 oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 20 lutego 2014 roku k.25 od minuty 45.33 do minuty 46.45 oraz k.39 verte oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 10 kwietnia 2014 roku k.40 od minuty 11.00 do minuty 11.59, zeznania świadków J. L. k.23 verte oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 20 lutego 2014 roku k.25 od minuty 18.17 do minuty 24.24 oraz świadka W. K. k.23 verte- 24 oraz nagranie k.25 od minuty 24.24 do minuty 43.04. kserokopia książeczki wojskowej T. R. k.1-2 w aktach osobowych wnioskodawcy).

W ramach umowy zawartej w dniu 25 maja 1971 roku pomiędzy R. NRD, a Polską, wnioskodawca w okresie od 13 lipca 1976 roku do dnia 15 lipca 1980 roku T. R. przebywał na kontrakcie w dawnym NRD w Kombinacie (...) – Zakład (...) w fabryce kombajnów ( dowód: zaświadczenie k.14 w aktach sprawy, zaświadczenie k. 84 akt ZUS plik II).

W okresie od 13 lipca 1976 roku do końca września 1978 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w fabryce jakom spawacz w osłonce CO2 (dowód: zeznania wnioskodawcy k.24 oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 20 lutego 2014 roku k.25 od minuty 45.33 do minuty 46.45 oraz k.39 verte oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 10 kwietnia 2014 roku k.40 od minuty 11.00 do minuty 11.59, zeznania świadków W. W. k.39 verte oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 10 kwietnia 2014 roku k.40 od minuty 03.48 do minuty 06.50 oraz L. P. k.39 verte oraz nagranie protokołu rozprawy z dnia 10 kwietnia 2014 roku k.40 od minuty 06.50 do minuty 10.37 w aktach sprawy )

Państwowy Ośrodek (...) w M., jak i jego Filia w W., nie wystawiły wnioskodawcy świadectwa pracy szczególnych warunkach czy w szczególnym charakterze. Przedsiębiorstwa te już nie istnieją - zostały zlikwidowane (okoliczności bezsporne).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 poz. 1440ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., a tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę. Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. To samo dotyczy ujawnienia okoliczności, że wskazane w zaświadczeniu pracodawcy stanowisko pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie figuruje w wykazie powołanym w tym zaświadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 roku, I UK 15/04, OSNP 2005/11/161).

Dodać należy, iż brak świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat oraz nie jest członkiem OFE.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy i przyznania mu prawa do emerytury ze względu na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Skarżący T. R. wnosił o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych całego okresu tj. począwszy od 1 stycznia 1970 roku do 15 lipca 1980 roku podnosząc, iż w całym spornym okresie wykonywał obowiązki spawacza. Tymczasem, jak wynika z całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w postaci zaświadczeń, protokołów egzaminacyjnych i angaży, wnioskodawca w okresie od 1 sierpnia 1968 roku do 1 sierpnia 1971 roku był uczniem Przyzakładowej Szkoły Zawodowej. Przez pierwsze dwa lata wnioskodawca uczył się teorii zawodu i dopiero na trzecim roku tj, od 1 lutego 1971 roku – jeszcze jako uczeń zawodu, rozpoczął praktyczna naukę zawodu, poprzez pracę w państwowym Ośrodku (...) w M. Filia W.. Nie była to jednak praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze na stanowisku spawacza, albowiem wnioskodawca nie uzyskał jeszcze uprawnień do wykonywania tego zawodu, jego praca polegała ona na wykonywaniu różnego rodzaju prac pomocniczych, stad też okresu tego nie można zaliczyć do okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Dopiero, po zdanym w dniu 27 stycznia 1972 roku, egzaminie wnioskodawca posiadając uprawnienia do wykonywania zawodu spawacza rozpoczął od dnia 1 lutego 1972 roku pracę na stanowisku spawacza. Wtedy stale i w pełnym wymiarze godzin w (...) M. Filia W. wykonywał prace spawalnicze: konstrukcji metalowych, ciągników, bram, wiat, ogrodzeń itp. Sąd dał wiarę zeznaniom tak wnioskodawcy jak i zeznającym w sprawie na tę okoliczność świadkom: J. L., który pracował z wnioskodawca w tym samym okresie w jednym zakładzie oraz W. K., kierownikowi, a później dyrektorowi (...), którzy zeznali, iż z uwagi na środki finansowe, angaże pracowników różniły się od faktycznie wykonywanej przez nich pracy. Z uwagi bowiem na statut zakładu- usługi rolnicze, dotowane przez państwo, lepiej płatnymi były zawody związane z rolnictwem, stąd też w angażach wielu spawaczy, w tym wnioskodawcy – widnieje zapis „mechanik maszyn rolniczych”.

Nie budzi również wątpliwości okoliczność, iż okres odbywania przez wnioskodawcę w okresie od 26 kwietnia 1973 roku do 10 kwietnia 1975 roku zasadniczej służby wojskowej podlega zaliczeniu do okresu stażu pracy w szczególnych warunkach, albowiem wnioskodawca po odbyciu służby niezwłocznie podjął prace na stanowisku pracy zajmowanym przed skierowaniem do wojska. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia z dnia 16 października 2013 r., w sprawie II UZP 6/13, w której Sąd ten uznał, iż czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ( OSNP 2014/3/42, LEX nr 1385939, Biul.SN 2013/10/24, M.P.Pr. (...)-101). Powołany wyżej przepis art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony stanowił zaś o zaliczaniu okresu odbytej służby wojskowej do wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli – w zakreślonym ustawowo terminie – zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej podlegał zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych

Nie budzi również wątpliwości Sądu także fakt, iż w ramach umowy zawartej w dniu 25 maja 1971 roku pomiędzy R. NRD, a Polską wnioskodawca od 13 lipca 1976 roku do dnia 15 lipca 1980 roku T. R. przebywał na kontrakcie w dawnym NRD w Kombinacie (...) – Zakład (...) w fabryce kombajnów .

Wątpliwości Sądu budzi natomiast wskazywany przez wnioskodawcę okres tej pracy. Wnioskodawca twierdzi bowiem, iż przez cały okres tj. od 13 lipca 1976 roku do 15 lipca 1980 roku pracował tam wyłącznie, jako spawacz. Z zaświadczenia zaś wystawionego przez Kombinat (...) – wynika, iż wnioskodawca w okresie 4 letniego kontraktu pracował jako spawacz oraz ślusarz.

Zeznający na te okoliczność świadkowie L. P. oraz W. W., którzy również przebywali w okresie na tym samym kontrakcie potwierdzili jedynie, że jako spawacz wnioskodawca pracował w latach 1976 do 1978.

Wnioskodawca natomiast na potwierdzenie swych twierdzeń nie przedstawił żadnych dodatkowych dowodów.

Przy zaliczeniu do okresu uwzględnionego prze ZUS w wymiarze 6 lat 7 miesięcy i 24 dni, uwzględnionych przez Sąd okresów tj. 4 lata 5 miesięcy i 12 dni ( okres pracy wnioskodawcy od dnia 1 lutego 1972 roku do 12 lipca 1976 roku) oraz okresu 2 lat 1 miesiąca i 17 dni ( od 13 lipca 1976 doku do 30 września 1978 roku), łączny okres pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach nie daje okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach,

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji.