Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.

z dnia 9 lipca 2014 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawczyni M. Ż. prawo do emerytury z dniem (...)

Sygn. akt V U 5574/14

UZASADNIENIE

M. Ż. wystąpiła w dniu 27 maja 2014r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT. z wnioskiem o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury przewidzianej dla pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach.

Zaskarżoną decyzją z dnia 9 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawczyni prawa do emerytury podnosząc, że nie udowodniła wymaganego 15- letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W odwołaniu M. Ż. wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji przez przyznanie prawa do emerytury i zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresu od 1 czerwca 1988r. do 31 października 1990r. w (...) Spółka z o.o. Podniosła, że w spornym okresie wykonywała taką samą pracę jak w czasie zatrudnienia w (...) od 18 października 1978r. do 31 maja 1988r. oraz od 1 listopada 1990r. do 27 października 1997r., który to okres został jej zaliczony przez organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu Oddział wskazał, iż do pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono okresu zatrudnienia od 1 czerwca 1988r. do 31 października 1990r. w (...) Spółka z o.o. na stanowisku kalibrowicz, bowiem stanowisko to nie jest wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. ani w zarządzeniu Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

M. Ż., urodzona (...), legitymowała się na dzień
1 stycznia 1999 r. okresem ubezpieczenia w rozmiarze 20 lat, 14 dni, w tym 13 lat, 8 miesięcy i 2 dni okresów pracy w szczególnych warunkach. M. Ż. była członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale w dniu 27 maja 2014r. wniosła o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę – k. 1-4 akt emerytalnych, decyzja z dnia 9 lipca 2014r. – k. 11 akt emerytalnych)

W okresie od dnia 18 października 1978r. do dnia 31 maja 1988r. M. Ż. była zatrudniona w (...) W. w T.w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku przygotowawcza osprzętu maszyn formujących.

(dowód: świadectwo pracy z 31 maja 1988r. – k. 5 akt kapitałowych)

Syndyk Masy Upadłości Zakładów (...) Spółki Akcyjnej w upadłości w dniu 27 października 1997r. wystawił wnioskodawczyni świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym potwierdził, że w okresie od 18 października 1978r. do 4 października 1985r. oraz od 1 lutego 1986r. do 31 maja 1988r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace przy produkcji włókien chemicznych na stanowisku przygotowywacza osprzętu urządzeń formujących wymienionym w wykazie A dziale IV poz. 22 pkt 8 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r.

(dowód: świadectwo z 27.10.1997r. – k. 2 akt emerytalnych)

W dniu 1 czerwca 1988r. w wyniku przekształceń organizacyjnych z (...) zostały wyodrębnione (...) Spółka z o.o. Wnioskodawczyni w drodze porozumienia między zakładami została zatrudniona przez (...) Spółka z o.o. i pracowała tam od dnia 1 czerwca 1988r. do 31 października 1990r. M. Ż. była zatrudniona tam w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kalibrowacz.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31 października 1990r., umowa o prace z dnia 1 czerwca 1988r., umowa o pracę z dnia 1 listopada 1988r., angaż z 1 lipca 1990r,– akta osobowe, zeznania świadka K. M. – protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2015r. od minuty 2:54 do minuty11: 43)

M. Ż. w okresie od dnia 1 czerwca 1988r. do 31 października 1990r. pracowała w (...) Spółka z o.o. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy produkcji dysz przędzalniczych. Wnioskodawczyni pracowała przy mikroskopie. Do obowiązków wnioskodawczyni należało robienie specjalną igłą pod mikroskopem otworów w dyszach przędzalniczych (tzw. kalibrowanie otworów w filierach), a następnie wygotowywanie dysz w kwasie siarkowym. D. przędzalnicze (filiery) miały kształt naparstka i były wykonane z metali szlachetnych. D. przędzalnicze stanowiły element maszyny przędzalniczej, służyły do produkcji włókien chemicznych (przez filier była przepuszczana wiskoza).

(dowód: zeznania świadka T. K. -protokół rozprawy z dnia 23 października 2014r. od minuty 4.13 do minuty 15.17 , zeznania świadka T. Z. - protokół rozprawy z dnia 23 października 2014r. od minuty 15.18 do minuty 26.50, zeznania świadka K. M. – protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2015r. od minuty 2:54 do minuty11: 43, zeznania wnioskodawczyni - protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2015r. od minuty 12.35 do minuty 16.13)

W dniu 1 listopada 1990r. wnioskodawczyni powróciła do pracy do Zakładów (...) S.A w T. Tam pracowała aż do dnia 27 października 1997r. na stanowisku przygotowywacza osprzętu. Pracodawca w wystawionym jej w dniu 27 października 1997r. świadectwie pracy zaświadczył, że w okresie od 1 listopada 1990r. do 27 października 1997r., z wyłączeniem okresów nieskładkowych od 15 listopada 1991r. do 10 stycznia 1992r., od 12 stycznia do 16 maja 1992r., od 28 lutego do 6 marca 1995r. i od 29 maja do 26 czerwca 1996r., pracowała w szczególnych warunkach przy produkcji włókien chemicznych na stanowisku przygotowywacza osprzętu maszyn formujących – wykaz A dział IV poz. 22 pkt 10.

Wnioskodawczyni w okresie od 20 czerwca 1992r. do 26 czerwca 1994r. przebywała na urlopie wychowawczym.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 27 października 1997r. – k. 9 akt kapitałowych, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 13 akt kapitałowych)

Wnioskodawczyni wykonywała taką samą pracę zarówno w czasie zatrudnienia w T.-W. jak i w czasie zatrudnienia w Zakładach (...) na stanowisku przygotowywacza osprzętu urządzeń formujących. Stanowisko kalibrowacz dysz przędzalniczych i przygotowywacz osprzętu urządzeń formujących to jedno i to samo stanowisko pracy.

(dowód: zeznania świadka T. K. -protokół rozprawy z dnia 23 października 2014r. od minuty 4.13 do minuty 15.17 , zeznania świadka T. Z. - protokół rozprawy z dnia 23 października 2014r. od minuty 15.18 do minuty 26.50, zeznania świadka K. M. – protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2015r. od minuty 2:54 do minuty11: 43, zeznania wnioskodawczyni - protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2015r. od minuty 12.35 do minuty 16.13)

Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył wnioskodawczyni okres zatrudnienia w Zakładach (...) w okresie od 18 października 1978r. do dnia 4 października 1985r. oraz od 1 lutego 1986r. do 31 maja 1988r., od 1 listopada 1990r. do 19 czerwca 1992r. i od 27 czerwca 1994r. do 27 październik 1997r. na stanowisku przygotowywacza osprzętu urządzeń formujących (okoliczność bezsporna – odpowiedź na odwołanie).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.nie uwzględnił wnioskodawczyni jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 1 czerwca 1988r. do 31 października 1990r. w (...) Spółka z o.o. na stanowisku kalibrowicz (okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje :

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawczyni posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawczyni ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 20 lat, ukończyła 55 lat.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawczyni nie dysponowała świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionym przez pracodawcę w (...) Spółka z o.o. za okres od dnia 1 czerwca 1988r. do 31 października 1990r.

Pracodawca potwierdził szczególne warunki pracy wnioskodawczyni w świadectwie pracy jedynie za okres od 18 października 1978r. do 4 października 1985r. oraz od 1 lutego 1986r. do 31 maja 1988r. (świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione przez Syndyka Masy Upadłości Zakładów (...) Spółki Akcyjnej w upadłości w dniu 27 października 1997r.) oraz za okres od 1 listopada 1990r. do 27 października 1997r., z wyłączeniem urlopu wychowawczego od 20 czerwca 1992r. do 26 czerwca 1994r. (świadectwo pracy z dnia 27 października 1997r. – k. 9 akt kapitałowych)

Powyższe legło u podstaw odmowy zaliczenia spornego okresu do pracy w szczególnych warunkach przez organ rentowy.

Należy podnieść, że świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości i autentyczności, a li tylko dokumentem prywatnym i jako taki stanowi jedynie dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c. ). Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. A zatem fakt wystawienia przez pracodawcę wnioskodawczyni świadectwa pracy w szczególnych warunkach, które nie uwzględnia spornego okresu, nie wyklucza dokonania ustalenia, jak podnosi organ rentowy, że wnioskodawczyni w spornym okresie taką pracę wykonywała. Ciężar wykazania tej okoliczności spoczywał na wnioskodawczyni.

Z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych wnioskodawczyni wynika, że w (...) Spółka z o.o. w okresie od dnia 1 czerwca 1988r. do 31 października 1990r. pracowała ona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kalibrowacza.

Z kolei z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków: T. K. i T. Z., które w spornym okresie pracowały w tym samym zakładzie co skarżąca, na tym stanowisku (kalibrowacz) i wykonywały tą samą pracę, a zatem dysponują szczegółową, pełną i wiarygodną wiedzą na temat codziennych obowiązków pracowniczych wnioskodawczyni oraz zeznań jej bezpośredniego przełożonego K. M. wynika, że wnioskodawczyni zarówno w czasie zatrudnienia w T.-W. na stanowisku kalibrowacza jak i w czasie zatrudnienia w Zakładach (...) na stanowisku przygotowywacza osprzętu urządzeń formujących wykonywała taką samą pracę. Praca na stanowisku kalibrowacza dysz przędzalniczych i przygotowywacza osprzętu urządzeń formujących niczym się od siebie nie różniła oprócz nazwy samego stanowiska.

M. Ż. zarówno w Zakładach (...) na stanowisku przygotowywacza osprzętu urządzeń formujących, który to okres został jej przez organ rentowy zaliczony do pracy w szczególnych warunkach, jak i w (...) Spółka z o.o. w okresie od dnia 1 czerwca 1988r. do 31 października 1990r. na stanowisku kalibrowacza pracowała przy produkcji dysz przędzalniczych. Wnioskodawczyni pracowała przy mikroskopie. Do jej stałych obowiązków należało robienie specjalną igłą pod mikroskopem otworów w dyszach przędzalniczych (tzw. kalibrowanie otworów w filierach), a następnie wygotowywanie dysz w kwasie siarkowym. Dysze przędzalnicze (filiery) miały kształt naparstka i były wykonane z metali szlachetnych. Dysze przędzalnicze stanowiły element maszyny przędzalniczej, służyły do produkcji włókien chemicznych (przez filier była przepuszczana wiskoza).

Pracę wnioskodawczyni przy produkcji dysz przędzalniczych, które były częścią składową (półproduktem) maszyn przędzalniczych służących do produkcji włókien chemicznych, należy zaliczyć do prac przy produkcji półproduktów do wyrobu włókien chemicznych, która to praca jest zaliczona przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A działem IV ( w chemii) poz. 22 (produkcja włókien chemicznych, półproduktów do wyrobu włókien chemicznych oraz innych produktów wytwarzanych na tej samej bazie co włókna chemiczne, produkcja i przetwórstwo włókien szklanych, produkcja folii podłożowej i taśmy magnetycznej)

Trzeba przypomnieć, że o szczególnych warunkach pracy nie decyduje nazwa stanowiska, ale faktycznie wykonywana praca. Co oznacza, że błędne czy też nieprecyzyjne określenie stanowiska pracy, nie może pozbawić pracownika szczególnego charakteru pracy, jeżeli taką pracę w rzeczywistości wykonywał. O tym, czy praca była wykonywana w szczególnych warunkach decyduje faktyczny zakres obowiązków pracowniczych. A z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że w spornym okresie wnioskodawczyni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracowała przy produkcji dysz przędzalniczych czyli przy produkcji półproduktów do wyrobu włókien chemicznych. Także w angażach wnioskodawczyni miała cały czas zapisy o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach.

Praca w takim charakterze była pracą o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym nie tylko zakres obowiązków wnioskodawczyni , charakter jej pracy , ale także warunki w jakich praca była świadczona. Wnioskodawczyni musiała każdą dyszę przędzalniczą wygotować w bardzo szkodliwym dla zdrowia kwasie siarkowym. Jej praca była bardzo precyzyjna, była wykonywana pod mikroskopem. Wnioskodawczyni pracując w takich charakterze spełniła warunek pracy w szczególnych warunkach, gdyż wykonywała prace wymienione w wykazie A dział IV w przemyśle chemicznym polegające na produkcji włókien chemicznych, półproduktów do wyrobu włókien chemicznych oraz innych produktów wytwarzanych na tej samej bazie co włókna chemiczne (poz. 22) stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.)

Wnioskodawczyni po doliczeniu spornego okresu czasu pracy (1 czerwca 1988r. do 31 października 1990r.. w wymiarze 2 lat 4 miesięcy i 30 dni) do uznanego już przez organ rentowy (13 lat, 8 miesięcy i 2 dni) wykazała, iż w szczególnych warunkach pracowała przez okres przekraczający 15 lat.

Wnioskodawczyni spełniła także pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończyła 55 lat, a jej łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 20 lat. Wnioskodawczyni przekazała także środki zgromadzone w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem organu rentowego na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższego należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Skarżąca nabyła prawo do emerytury z dniem osiągnięcia wielu emerytalnego czyli z dniem ukończenia 55 lat w dniu (...)

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.