Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Beata Łapińska

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2023 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku J. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w T.

o prawo do jednorazowego odszkodowania

na skutek apelacji wnioskodawczyni K. K. od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 16 grudnia 2022 r. sygn. akt IV U 308/19

oddala apelację.

Sygn. akt VUa 3/23

UZASADNIENIE

(...) Oddział w T. decyzją z dnia (...) sygn. (...) odmówił J. K. (1) prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu zgonu męża z tytułu choroby zawodowej po zmarłym E. K. (1) w dniu (...). W uzasadnieniu decyzji wskazał, że komisja lekarska orzeczeniem z 4 lipca 2019r. ustaliła, że zgon E. K. (1) nie miał związku z chorobą zawodową stwierdzoną decyzją nr (...) z dnia 29 maja 2003r., brak jest więc podstaw do przyznania jednorazowego odszkodowania.

Odwołanie od decyzji złożyła J. K. (1) podnosząc, że decyzja jest niezrozumiała i krzywdząca, choroba zawodowa była współprzyczyną śmierci jej męża. Lekarz w zaświadczeniu jednoznacznie powiązał pylicę krzemową z chorobą nowotworową, które przyczyniły się do jego zgonu. Choroba zawodowa pylica płuc przyczyniła się do rozwoju zmian o charakterze (...) z cechami przewlekłej niewydolności oddechowej, jednocześnie przyczyniając się do pogorszenia stanu zdrowia oraz przyśpieszenia zgonu męża. Mąż do dnia śmierci pobierał rentę przyznaną na stałe z tytułu choroby zawodowej. Wszystkie jego poważne problemy zdrowotne były konsekwencją zmian spowodowanych przez pylicę krzemową, jej następstwem były choroby nowotworowe i silna depresja.

ZUS nie uznał odwołania i wniósł o jego oddalenie. W odpowiedzi na odwołanie podniósł, że komisja lekarska orzeczeniem z 4 lipca 2019r. ustaliła, ze zgon męża wnioskodawczyni nie miał związku z chorobą zawodową stwierdzoną decyzją nr (...) Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ł. z dnia 29 maja 2003r.

Sąd postanowieniem z dnia 28 października 2019r. zawiesił postępowanie w sprawie na mocy art.177§1 pkt 1 k.p.c., stwierdził że w Sądzie Okręgowym w Piotrkowie Tryb. toczy się postępowanie z odwołania J. K. od decyzji odmawiającej J. K. prawa do renty rodzinnej z tytułu choroby zawodowej. Wynik tego postępowania będzie miał wpływ na rozstrzygnięcie sprawy niniejszej.

Odwołanie J. K. od decyzji odmawiającej prawa do renty rodzinnej z tytułu choroby zawodowej było przedmiotem postępowania w sprawie V U 1298/19 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. Sąd ten wyrokiem z dnia 16 czerwca 2020r. oddalił odwołanie, a Sąd Apelacyjny w Łodzi rozpoznający apelację J. K. od tego wyroku wyrokiem z dnia 13 października 2021r. w sprawie III AUa 1497/20 oddalił apelację.

Postępowanie w sprawie niniejszej zostało podjęte dnia 14 stycznia 2022r.

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2022 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił odwołanie.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

J. K. (1) jest wdową po E. K. (1), który zmarł dnia (...). E. K. (1) był zatrudniony w (...) -Odlewnia (...) sp. z o.o. w K. w latach 1979-2002. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Ł. decyzją nr (...) o stwierdzeniu choroby zawodowej z dnia 29 maja 2003r.. stwierdził u E. K. (1) chorobę zawodową pylicę krzemową płuc. E. K. przebywał na rencie z tytułu niezdolności do pracy z tytułu choroby zawodowej.

E. K. w 2001r. stwierdził u siebie powiększenie węzłów chłonnych szyjnych. Diagnostyka doprowadził do stwierdzenia u niego nowotworu-chłoniaka złośliwego rozlanego z komórek B o wysokiej złośliwości. U chorego zastosowane chemio- i radioterapię, które dały pozytywne efekty.

E. K. uzyskał prawo do renty z tytułu schorzeń – pylicy krzemowej drobnoguzkowej rozproszonej powikłaną gruźlicą, (...) w okresie wydolności oddechowej i stanu po chemio- i radioterapii z powodu chłoniaka złośliwego. W 2017r. wystąpiło podejrzenie wznowy choroby nowotworowej, rozpoznano guza jądra lewego, wykonano zabieg radykalnej orchidektomii lewostronnej, co pozwoliło na stwierdzenie nacieku rozlanego chłoniaka. Została przeprowadzona chemioterapia onkologiczna w Szpitalu im. (...) w Ł..

Kolejne badanie histopatologiczne dało wynik w postaci stwierdzenia innego nowotworu – mięsaka wrzecionowatokomórkowego.

W miesiącu wrześniu 2018r. z uwagi na pogorszenie stanu zdrowia, postępujące spowolnienie psychoruchowe i pogarszający się kontakt słowno-logiczny E. K. przebywał w Oddziale (...) (...) Centrum (...) w T., gdzie stwierdzono ogniska przerzutowe nowotworu do mózgu. Podjęta została decyzja o nieprowadzeniu leczenia onkologicznego, zalecono opiekę paliatywną w ramach hospicjum domowego. E.K. zmarł (...).

Śmierć E. K. nie miała związku z chorobą zawodową –pylicą krzemową. Pylica krzemowa nie pozostawała w związku ani z chłoniakiem, ani z mięsakiem, były to schorzenia nowotworowe samoistne i to ostatni z nowotworów – mięsak który zajął ośrodkowy układ nerwowy był przyczyną zgonu E. K. (1). Nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że pylica krzemowa jest czynnikiem sprawczym chłoniaka czy mięsaka. Występuje nie do końca jednoznacznie wykazana korelacja pomiędzy tą chorobą a nowotworami płuc lub opłucnej. Nie zostało wykazane badaniami naukowymi istnienie związku pylicy krzemowej z nowotworami, na jakie cierpiał mąż wnioskodawczyni

Sąd uznał opinie biegłych za prawidłowe, wykonane na podstawie przedstawionej dokumentacji lekarskiej, dokumentów ubezpieczeniowych. Biegli ocenili stan zdrowia zmarłego męża wnioskodawczyni, uwzględnili rozwój i zakres zaawansowania choroby zawodowej, ocenili także pozostałe schorzenia, na które cierpiał E. K. i wskazali na ich podstawie przyczyny pogarszania się stanu zdrowia zmarłego i przyczyny jego śmierci. Zasadnie wykluczyli jako jedną z przyczyn śmierci E. K. chorobę zawodową. Ten wniosek zawarty w opiniach jest w ocenie Sądu prawidłowy. E. K. miał najpierw rozpoznaną chorobę nowotworową (chłoniaka), a dopiero w trakcie diagnozowania tego schorzenia stwierdzono chorobę zawodową (pylicę krzemową). Lata 2017 i 2018 to okres stwierdzonej wznowy choroby nowotworowej i rozpoznania innego nowotworu (mięsaka złośliwego), który w dalszym rozwoju dał przerzuty do ośrodkowego układu nerwowego.

W całym okresie od początku leczenia na nowotwór (rok 2002) do daty śmierci E. K. miał orzeczoną częściową niezdolność do pracy z powodu choroby zawodowej i całkowitą niezdolność do pracy z ogólnego stanu zdrowia (z powodu choroby nowotworowej). Prawidłowe jest więc określenie związku chorób nowotworowych ze zgonem E. K., jako schorzeń o dużym stopniu zaawansowania, zaistnienie kolejnego nowotworu który wyniszczał organizm męża wnioskodawczyni.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał odwołanie za niezasadne.

Sąd Rejonowy podniósł, że zgodnie z art.13 ust.1 ustawy wypadkowej jednorazowe odszkodowanie przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Odszkodowanie to przysługuje również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego.

Sąd Rejonowy wskazał, że E. K. miał stwierdzoną chorobę zawodową (pylicę krzemową), był też uprawniony do renty z tytułu choroby zawodowej (z częściowej niezdolności do pracy). Sąd ten uznał jednak, że jego śmierć w dniu (...). nie miała związku z chorobą zawodową, była skutkiem schorzeń samoistnych. A to wyklucza prawo do odszkodowania.

Sąd I instancji stwierdził nadto, że tożsame przesłanki określone w art.17 ust. 5 i 6 ustawy wypadkowej muszą być spełnione dla uzyskania prawa do renty rodzinnej z tytułu śmierci rencisty uprawnionego do renty z tytułu choroby zawodowej, wskutek tej właśnie choroby zawodowej. A brak takich przesłanek był podstawą wyrokowania przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. w sprawie prawa J. K. do renty rodzinnej „wypadkowej” po zmarłym E. K. ( wyrok z 16 czerwca 2020r. w sprawie VU 1298/19). Tożsame przesłanki określone w przepisach ustawy wypadkowej jako konieczne do uzyskania prawa do odszkodowania i prawa do renty wskazują na spójność logiczną prawa do tych świadczeń i jednocześnie na przyjęcie spójności orzekania o prawie do tych dwóch świadczeń.

Z tych wszystkich względów decyzję ZUS Sąd Rejonowy uznał za prawidłową, zgodną z przepisami ustawy wypadkowej, a to skutkowało oddaleniem odwołania od tej decyzji.

Powyższy wyrok, zaskarżyła wnioskodawczyni J. K. (1).

W apelacja podniosła, że nie można wskazać, że pylica krzemowa, w żadnym stopniu nie przyczyniła się do śmierci jej męża. Jej zdaniem choroba zawodowa jej męża przyczyniła się do jego zgonu ponieważ przez wiele lat wyniszczała i osłabiała organizm. Podniosła, że mąż jej od 2002r. chorował na pylicę krzemową, leczył się z jej powodu i otrzymywał rentę z tytułu choroby zawodowej. Świadczy to więc o tym, że pylica nie była i nie mogła być obojętna na stan i funkcjonowanie organizmu. Podnosiła, że biegli jednoznacznie wpływu pylicy krzemowej na zgon nie wykluczyli. Wskazywała również, że nie ustalono co spowodowało schorzenia samoistne, które doprowadziły do śmieci E. K. (1).

J. K. (1) wnosiła o przyjęcie apelacji i przyznanie prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby zawodowej w związku ze śmiercią męża.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy było ustalenie, czy odwołująca spełnia przesłanki do przyznania jej prawa do jednorazowego odszkodowania po zmarłym mężu E. K. (1) w związku z chorobą zawodową męża jaką była pylica krzemowa płuc.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że postępowanie apelacyjne ma charakter kontrolny, ale jest także kontynuacją postępowania przed sądem pierwszej instancji i zmierza do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy. Wiąże się z tym możliwość, a niekiedy konieczność prowadzenia przez sąd drugiej instancji postępowania dowodowego. Następnie sąd drugiej instancji dokonuje samodzielnej oceny dowodów zgromadzonych przez sąd pierwszej instancji oraz przeprowadzonych przed sądem odwoławczym, a także ustala podstawę faktyczną rozstrzygnięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 października 2016 r. III UK 270/15 Lex nr 2139253).

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy uznał, że w niniejszej sprawie Sąd meriti dokonał pełnych i wyczerpujących ustaleń faktycznych dopuszczając dowód z opinii biegłych onkologa oraz pulmunologa, którzy w oparciu o dostępną dokumentacje medyczną uznali, iż zgon męża wnioskodawczyni nie pozostawał w związku z chorobą zawodową , z powodu której uprawniony był do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową.

Z lektury akt wynika bowiem, iż E. .K. w 2001r. stwierdził u siebie powiększenie węzłów chłonnych szyjnych. Diagnostyka doprowadziła do stwierdzenia u niego nowotworu-chłoniaka złośliwego rozlanego z komórek B o wysokiej złośliwości. U chorego zastosowane chemio- i radioterapię, które dały pozytywne efekty.

E. K. (1) uzyskał prawo do renty z tytułu schorzeń – pylicy krzemowej drobnoguzkowej rozproszonej powikłaną gruźlicą, (...) w okresie wydolności oddechowej i stanu po chemio- i radioterapii z powodu chłoniaka złośliwego. W 2017r. wystąpiło podejrzenie wznowy choroby nowotworowej, rozpoznano guza jądra lewego, wykonano zabieg radykalnej orchidektomii lewostronnej, co pozwoliło na stwierdzenie nacieku rozlanego chłoniaka. Została przeprowadzona chemioterapia onkologiczna w Szpitalu im. (...) w Ł..

Kolejne badanie histopatologiczne dało wynik w postaci stwierdzenia innego nowotworu – mięsaka wrzecionowatokomórkowego.

W miesiącu wrześniu 2018r. z uwagi na pogorszenie stanu zdrowia, postępujące spowolnienie psychoruchowe i pogarszający się kontakt słowno-logiczny E. K. (1) przebywał w Oddziale(...) (...) Centrum (...) w T., gdzie stwierdzono ogniska przerzutowe nowotworu do mózgu. Podjęta została decyzja o nieprowadzeniu leczenia onkologicznego, zalecono opiekę paliatywną w ramach hospicjum domowego. E.K. zmarł (...).

Biegli lekarze pneumunolog T. B. oraz onkolog dr. n.med. P. Ł. zgodnie uznali , iż zgon męża skarżącej nie miał związku z chorobą zawodową –pylicą krzemową. Pylica krzemowa nie pozostawała w związku ani z chłoniakiem, ani z mięsakiem, były to schorzenia nowotworowe samoistne i to ostatni z nowotworów – mięsak który zajął ośrodkowy układ nerwowy był przyczyną zgonu E. K. (1). Nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że pylica krzemowa jest czynnikiem sprawczym chłoniaka czy mięsaka. Występuje nie do końca jednoznacznie wykazana korelacja pomiędzy tą chorobą a nowotworami płuc lub opłucnej. Nie zostało wykazane badaniami naukowymi istnienie związku pylicy krzemowej z nowotworami, na jakie cierpiał mąż wnioskodawczyni .

Sąd Rejonowy opierając rozstrzygnięcie na powyższych opiniach biegłych i uznając je za prawidłowe nie naruszył w żadnym razie przepisu art. 233 kpc , gdyż ocena Sądu nie nosi cech dowolności , a zarzuty zgłaszane przez skarżącą w toku postępowania sprowadzały się jedynie do polemiki i twierdzeniu, iż pylica krzemowa choć nie była wiodącym schorzeniem to jednak był współprzyczyną zgonu E. K. (1) co nie znalazło żadnego potwierdzenia w zgormadzonych dowodach. Biegli ocenili bowiem stan zdrowia zmarłego męża wnioskodawczyni, uwzględnili rozwój i zakres zaawansowania choroby zawodowej, ocenili także pozostałe schorzenia, na które cierpiał zmarły i wskazali na ich podstawie przyczyny pogarszania się stanu zdrowia zmarłego i przyczyny jego śmierci. Jednoznacznie wykluczyli oni jako jedną z przyczyn śmierci E. K. (1) chorobę zawodową. Ten wniosek zawarty w opiniach jest w ocenie Sądu Okręgowego prawidłowy. Zmarły miał miał najpierw rozpoznaną chorobę nowotworową (chłoniaka), a dopiero w trakcie diagnozowania tego schorzenia stwierdzono chorobę zawodową (pylicę krzemową). Lata 2017 i 2018 to okres stwierdzonej wznowy choroby nowotworowej i rozpoznania innego nowotworu (mięsaka złośliwego), który w dalszym rozwoju dał przerzuty do ośrodkowego układu nerwowego.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1205) członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Członkiem rodziny uprawnionym

do odszkodowania jest przede wszystkim małżonek (art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy).

Jeżeli do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest tylko jeden członek rodziny zmarłego ubezpieczonego, przysługuje ono w wysokości 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionymi są małżonek lub dziecko (art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy).

Sąd Najwyższy w wyroku z 11 sierpnia 2018 r. sygn. II UK 652/16 (LEX

nr (...)) stwierdził, że określenie zawarte w ustawie wypadkowej odnoszące

się do związku przyczynowego, a ujęte w wyrażeniu "wskutek", należy rozumieć jako obiektywnie istniejące następstwo faktów i zależność tego rodzaju, że jeden poprzedza drugi

i zdolny jest go wywołać. Nie jest konieczne, aby choroba zawodowa była wyłączną przyczyną zgonu, wystarczy, że jest przyczyną istotną, co oznacza, że bez wywołanych

nią powikłań zgon nie nastąpiłby, ponieważ pozostałe schorzenia nie wystarczyłyby do jego zaistnienia. W takim wypadku stopień, w jakim choroba zawodowa przyczyniła się do śmierci nie ma znaczenia, ważne jest natomiast to, że przesądziła ona o śmierci, stanowiąc jej istotną przyczynę.

Zdaniem Sądu Okręgowego postępowanie przeprowadzone przed Sądem I instancji jak w sposób nie budzący żadnych wątpliwości wykazało, że brak jest podstaw do uznania, że zgon zmarłego męża ubezpieczonej miał związek z chorobą zawodową płuc pod postacią pylicy płuc.

Powyższą argumentację wzmacnia fakt, iż również w postępowaniu sądowym o rentę rodzinną w związku z chorobą zawodową toczącą się przed Sądem Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie V U 1298/19 na skutek odwołania wnioskodawczyni od decyzji ZUS-u z dnia 18 lipca 2019 r. odmawiającej prawa do renty rodzinnej z tytułu zgonu męża w związku z chorobą zawodową - Sąd ten wyrokiem z dnia 16 czerwca 2020r. oddalił odwołanie , a Sąd Apelacyjny w Łodzi rozpoznający apelację J. K. (1) od tego wyroku- wyrokiem z dnia 13 października 2021r. w sprawie III AUa 1497/20 oddalił apelację.

Reasumując, Sąd Okręgowy podzielając w pełni zarówno rozważania prawne jak i ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego uznał, iż zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego odpowiada prawu co czyni apelację wnioskodawczyni bezzasadną .

Z tych też względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w sentencji.