Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2025 r.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2025 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku K. Z.

przeciwko pozwanemu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji wnioskodawczyni K. Z. od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 5 listopada 2024 r. sygn. akt IV U 116/24

zmienia zaskarżony wyrok i przyznaje wnioskodawczyni K. Z. prawo do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością w Ł. za okres od dnia 14 grudnia 2023 roku do dnia 29 lutego 2024 roku;

     

Sygn. akt V Ua 32/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia (...) roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w S. w sprawie (...) odmówił wnioskodawczyni K. Z. prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 14 grudnia 2023 r. do dnia 29 lutego 2024 r. z tytułu zatrudnienia u płatnika (...) Spółka z o.o.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 listopada 2024 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie o sygn. IVU 116/24 oddalił odwołanie wnioskodawczyni K. Z..

Podstawą wyroku były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

Wnioskodawczyni K. Z. do dnia 30 listopada 2023 r. była zatrudniona w (...) Spółka z o.o.

W dniu 12 grudnia 2023 r. wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych w związku z wykonywaniem w dniach 12 – 13 grudnia 2023 r. czynności wynikających z umowy zlecenia nr (...) zawartej z (...) w K..

W dniu 14 grudnia 2023 r. wnioskodawczyni stała się niezdolną do pracy z powodu choroby, niezdolność do pracy trwała do dnia 29 lutego 2024 roku.

Wnioskodawczyni wniosła o wypłatę zasiłku po ustaniu tytułu ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia w (...) Spółka z o.o.

W dniu 7 lutego 2024 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego – zatrudnienia w (...) Spółka z o.o. za okres od dnia

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał odwołanie ubezpieczonej za bezzasadne na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r., nr 31, poz. 267), zgodnie z którym zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego jak i z tytułu niezdolności do powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia pracy nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.

Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawczyni w dniach 12 i 13 grudnia 2023 r. świadczyła usługi na rzecz (...) w K. na podstawie umowy zlecenia, która to umowa jest tytułem objęcia dobrowolnym tytułem ubezpieczenia chorobowego. Sąd Rejonowy przyjął, że skutkiem tej umowy zlecenia jako nowego tytułu do objęcia wnioskodawczyni dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, jest wygaśnięcie uprawnienia do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia w (...) Spółka z o.o.

Sąd Rejonowy podkreślił, że norma art. 7 ustawy zasiłkowej jest wyjątkiem od zasady, iż prawo do zasiłku chorobowego przysługuje osobie ubezpieczonej, która stała się niezdolną do pracy w trakcie ubezpieczenia. Norma ta daje prawo do świadczenia także osobie, która staje się niezdolną do pracy już po ustaniu tytułu ubezpieczenia. Ograniczeniem tegoż wyjątkowego prawa jest regulacja art. 13 ustawy zasiłkowej wykluczająca prawo do zasiłku chorobowego osoby, która dopiero po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego stała się niezdolną do pracy, jeżeli taka osoba kontynuowała lub podjęła działalności zarobkową stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkowo lub obligatoryjnie ubezpieczeniem chorobowy.

Sąd I instancji uznał więc, że niezdolność do pracy powstała w dniu 14 grudnia 2023 r. tj. po powstaniu nowego tytułu ubezpieczenia i wnioskodawczyni mogłaby się ubiegać o prawo do zasiłku chorobowego w związku z tytułem opartym na umowie zlecenia w przypadku zgłoszenia się wnioskodawczyni do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego prawo.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy stwierdził, iż wnioskodawczyni w dniu 14 grudnia 2023 r. nie nabyła prawa do zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia w (...) Spółka z o.o., bowiem zgodnie z ww. normą art. 13 ustawy zasiłkowej nastąpiła utrata tegoż prawa wskutek podjęcia pracy zarobkowej na podstawie umowy zlecenia w dniach 12- 13 grudnia 2023 r.

Dlatego też Sąd Rejonowy oddalił odwołanie wnioskodawczyni.

Powyższy wyrok zaskarżyła w całości apelacją wnioskodawczyni K. Z., zarzucając wyrokowi:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na tym, że sąd pierwszej instancji błędnie uznał umowę zlecenie (w wymiarze 9h) zawartą z (...) za działalność zarobkową.

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego polegające na tym, że Sąd Rejonowy niewłaściwie zastosował przepisy dotyczące przyznawania zasiłku chorobowego szczególnie art. 13 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 22 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

3.  Sąd nie uwzględnił odpowiednio orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2024 r., Il USKP 42/23 mówiącego o tym, że epizodyczne, symboliczne wręcz zatrudnienie, z tytułu którego ubezpieczony uzyskał jedynie niewielki zarobek nie może powodować, że odpadłby cel przyznania świadczenia.

4.  Sąd sprzecznie z celem ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz celem zasiłku chorobowego odmówił przyznania świadczenia w sytuacji braku możliwości podjęcia przez apelującą działalności zarobkowej, pozbawiając ją tym samym możliwości skorzystania z nagromadzonych dzięki stałemu zatrudnieniu, od około 5 lat na umowę o pracę składek na ubezpieczenie chorobowe. Zastosowano prawo w oderwaniu od rzeczywistości bez uwzględnienia zdrowego rozsądku.

Apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez przyznanie zasiłku chorobowego za okres 14 grudnia 2023 r. do 29 lutego 2024 r. lub o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik organu rentowego wnosił o oddalenie apelacji oraz zasądzenie na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dodatkowo ustalił:

Wnioskodawczyni z tytułu zawartej umowy zlecenia z 12 grudnia 2023r. otrzymała wynagrodzenie w kwocie 765zł. brutto, czyli 552,76zł. netto. W ramach umowy zlecenia wnioskodawczyni zobowiązała się do przygotowania materiałów i prowadzenia ćwiczeń nt. „ Podstawy (...) (9godzin) dla studentów stacjonarnych” w dniach od 12 do 13.12.2023r.

(dowód: przelew - k. 45 akt, umowa zlecenia - k.46-47 akt)

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie i czyni skutek w postaci zmiany zaskarżonego wyroku z uwagi na naruszenie art. 13 ust 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r., nr 31, poz. 267), cytowanej dalej jako ustawa zasiłkowa.

Poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, Sąd II instancji - po ich uzupełnieniu - przyjmuje za własne i uznaje za wystarczające do merytorycznego rozpoznania apelacji.

Stosownie do treści art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia, nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.

Przepis ten określa przesłanki negatywne, których wystąpienie przesądza o tym, że zasiłek chorobowy nie przysługuje. A contrario brak tych przesłanek oznacza, że zasiłek chorobowy będzie przysługiwał.

W tym kontekście należało ustalić, czy podjęta przez skarżącą działalność zarobkowa na podstawie umowy zlecenia była tego rodzaju działalnością, która stanowiła tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym. Sąd Rejonowy na tak postawione pytanie odpowiedział twierdząco, odnosząc się wyłącznie do literalnego brzmienia art. 13 ust 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej. Przyjął mianowicie, że skoro skarżąca zawarła umowę zlecenia po ustaniu zatrudnienia, która w świetle art. 6 ust 1 pkt 4 ustawy systemowej stanowi tytuł podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, w tym na podstawie art. 11 ust 2 ustawy systemowej dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, tym samym spełniła przesłankę wykluczającą prawo do zasiłku chorobowego z art. 13 ust 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej. Sąd Rejonowy całkowicie pominął natomiast czas trwania umowy zlecenia oraz osiągnięty z tytułu tej umowy zarobek. Taką wykładnię art 13 ust 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej, jako pomijającą całkowicie cel jaki przyświecał ustawodawcy wprowadzającemu przepisy regulujące prawo do zasiłku chorobowego, który przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, należy uznać za błędną.

Sąd Najwyższy w swoim utrwalonym orzecznictwie przyjmuje, że zasiłek chorobowy po ustaniu określonego (pracowniczego) tytułu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje w razie podjęcia lub kontynuowania tylko takiej działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie kolejnym lub nowym ubezpieczeniem chorobowym, która zapewnia „źródło utrzymania”, w tym choćby minimalny standard ochrony ubezpieczeniowej, a zatem zapewnia taką wysokość świadczeń zasiłkowych za okres orzeczonej niezdolności do pracy, która nie powinna być symboliczna ani ustalana w wysokości „oderwanej” lub pomijającej zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń dla osób, którym przysługuje ochrona zasiłkowa po ustaniu poprzedniego tytułu ubezpieczenia chorobowego. Takim ustawowym standardem jest ustalenie należnego zasiłku chorobowego od podstawy jego wymiaru obliczonej z przeciętnego miesięcznego przychodu w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, a podstawę wymiaru spornego zasiłku chorobowego przysługującego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego należy ustalić z uwzględnieniem składek opłaconych na dotychczasowe ubezpieczenie. Takiego standardu nie zapewnia niskie miesięczne wynagrodzenie z tytułu umów zlecenia w wysokości od 10 zł do co najwyżej kilkuset złotych w niektórych miesiącach wykonywania zlecenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2018 r., III UZP 5/18, LEX nr 2557180), wyrok Sądu Najwyższego z 8 maja 2024 II USKP 42/23.

W niniejszej sprawie skarżąca zawarła jedną umowę zlecenia, na podstawie której przepracowała faktycznie 9 godzin i otrzymała wynagrodzenie nieznacznie przekraczające 500 zł. netto. Ciężko uznać, aby tego rodzaju epizodyczne, symboliczne wręcz zatrudnienie, jakim było przygotowanie materiałów i przeprowadzenie ćwiczeń w wymiarze 9 godzin dla studentów (...) w K. (co wykluczało stały charakter zatrudnienia), z tytułu którego ubezpieczona uzyskała jedynie niewielki zarobek powodowało, że odpadłby cel przyznania zasiłku chorobowego, a zatem zastąpienie utraconego zarobku. Nie można dokonywać wykładni art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w oderwaniu od okoliczności sprawy i z pominięciem celu ustanowienia zasiłku chorobowego jakim jest zastąpienie utraconego zarobku.

Z tych względów należało uznać, że zawarta przez ubezpieczoną umowa zlecenia, która była wykonywana przez dwa dni w łącznym wymiarze 9 godzin, z tytułu której otrzymała symboliczne wynagrodzenie, nie stanowiła działalności zarobkowej będącej tytułem do objęcia dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym w rozumieniu art. 13 ust 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej, jak to błędnie przyjął Sąd Rejonowy. Tym samym skarżąca miała prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia z tytułu zatrudnienia pracowniczego u płatnika (...) Spółka z o.o. na podstawie art. 7 pkt 1 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.